Gigantisch H21 project in Leeds, van aardgas naar waterstof
De kreet ‘we moeten van het gas af’ kan vanuit steeds meer hoeken op flinke kritiek rekenen. Dat Nederland afscheid moet nemen van het aardgas uit de Groningse bodem wil er bij velen nog wel in, maar een verbod op aardgas uit velden onder de zee of uit Rusland gaat velen te ver. En als we dan toch van het aardgas af moeten, is de ondergrondse infrastructuur een prima basis om CO2-vrij waterstofgas te
transporteren. In Groningen wordt volop gewerkt aan dit plan dat beslist niet uniek is. Want ook in het Engelse Leeds, de op twee na grootste stad van het Verenigd Koninkrijk, wordt al jaren gewerkt aan een overgang van aardgas naar waterstof. Onder de noemer ‘project H21’ moeten via het oude aardgasnetwerk miljoenen huishoudens en bedrijven worden voorzien van schoon waterstof. In 2028 willen de initiatiefnemers in het noorden van start om in 2050 te eindigen in Londen. Namens Waterstof Magazine gaat Paul Bombeld op onderzoek uit en bericht over de grootste energietransitie van het Verenigd Koninkrijk.
In de jaren 60 en 70 heeft het VK een enorme inspanning geleverd om van het toenmalige stadsgas -dat voor 50% uit waterstof bestond- af te komen. 40-miljoen apparaten werden aangepast voor aardgas dat in ruime hoeveelheden werd gewonnen uit de gasvelden voor de kust. Nederland heeft in die tijd een gelijke switch gemaakt van stadsgas naar aardgas.
Maar ook Groot-Brittannië heeft het klimaatakkoord getekend en is opzoek naar een CO2-vrije toekomst. Ingenieur Dan Sadler werd benoemd als programmadirecteur van het project H21 en liet onderzoek doen naar de haalbaarheid van het nationale plan om 80% minder CO-2 uit te stoten in 2050 ten opzichte van het jaar 1990. Als dit doel werkelijk gehaald moet worden blijkt het een vereiste is om elektriciteit, warmte en transport volledig CO2-vrij te produceren. En daarmee moet afscheid genomen worden van fossiele brandstoffen als aardgas en olie. Alleen waterstof kan als energiedrager deze fossiele brandstoffen vervangen. Het Engelse aardgasnetwerk kan zonder veel problemen waterstof transporteren.
In 2017 ging het H21-projectbureau open en in dezelfde week maakte de nationale regering bekend het project voor de
waterstofhuishouding te ondersteunen. Er kwamen direct tientallenmiljoenen Euro’s aan subsidie beschikbaar. Mogelijkheden werden bestudeerd en knelpunten geïnventariseerd. Problemen die kunnen ontstaan bij meters, kachels, pijpen en ketels werden aan een nadere studie onderworpen. Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat kleine delen van het aardgasnetwerk kunnen worden losgekoppeld om alle achterliggende huishoudelijke apparatuur van nieuwe branders te voorzien. Maximaal 5 dagen zijn de bewoners dan van het aardgasnetwerk afgesloten alvorens de waterstof door de eindleidingen gaat stromen. Overal in het waterstofnetwerk zullen bulkstations worden gebouwd. Deels om pieken op te vangen en deels voor de opslag van H2 voor mobiliteit.
Bij de productie van waterstof komen grootse cijfers in beeld. Zo heeft de stad regio Leeds 6TWH energie per jaar nodig dat allemaal geproduceerd moet worden uit waterstof. Iedere seconde is dat 732 MW aan energie. Daarnaast moet er 40% overproductie gerealiseerd worden om aan de wintervraag te voldoen. De volgende stap is om het hele noorden van het Verenigd Koninkrijk van waterstof te voorzien. Hiervoor is een constante output van 10 GW waterstof nodig. Uit onderzoek blijkt dat het bestaande gasleidingennetwerk capaciteit voldoende heeft voor het transport van waterstof.
Met deze omvang in waterstofproductie volgen landen van over de hele wereld het H21-project in Leeds. De waterstofproductie-lokatie komt in de plaats Teesside en moet in 2025 een capaciteit van 1025 MW hebben. De opslag van waterstof voor piekvragen vindt plaats in zoutcavernes. In Teesside komt een intraday-opslag met een capaciteit van 4000 MWh. Ten oosten van Humber onder de Noordzee komt de opslag om de seizoensinvloeden te kunnen overbruggen. In deze zoutcavernes wordt 700.000 MWh aan waterstof opgeslagen, voldoende voor 40 koude winterse dagen.
Meer technische informatie: