Nederland: Voyex ontwikkelt unieke waterstofdrager voor veilig H2-transport
In een laboratorium in de Nederlandse stad Delft wordt in het diepste geheim gewerkt aan de opslag van waterstof in vloeibare vorm. Niet door het gas af te koelen naar 252 graden Celsius onder nul waarbij waterstof vloeibaar wordt, maar door gasvormige waterstof te binden aan een Liquid Organic Hydrogen Carrier (LOHC). De vloeistof met de naam LOHC+ kan zeer veel waterstof bevatten dat vlak voor het gebruikt weer kan worden gesplitst in LOHC- en waterstof. De ontwikkelaars van Voyex denken dat LOHC een belangrijke rol gaat spelen in het transport van waterstof, schrijft Paul Bombeld, hoofdredacteur van Waterstof Magazine.
“In de meeste gevallen wordt waterstof nu nog onder hoge druk getransporteerd naar de plekken waar het verbruikt wordt”, laat Peter Coppens tijdens een bezoek van Waterstof Magazine weten. “Maar het nadeel is dat comprimeren veel energie kost en dat er zelfs dan nog een beperkte hoeveelheid H2 kan worden getransporteerd. Door waterstof te binden aan onze LOHC wordt het waterstoftransport net zo makkelijk als het transport van water of diesel. 
In een flinke tankauto kan dan ongeveer 2000 kilo waterstof eenvoudig en veilig getransporteerd worden zonder dat er een vorm van druk nodig is. De waterstof moet voor gebruik nog wel weer van de LOHC worden gesplitst.”
Het binden van waterstof aan een LOHC is niet nieuw. Verschillende bedrijven doen hier onderzoek naar, maar Voyex denkt een unieke drager te hebben ontwikkeld. “Allereerst moet de vloeistof op energiearme wijze zeer veel waterstof kunnen absorberen en op de plaats van bestemming weer eenvoudig gescheiden kunnen worden. Daarvoor is warmte nodig. Bij onze vloeistof kunnen we al splitsen bij ongeveer 200 graden Celsius, bij andere waterstofdragers is dat vaak veel meer tot zelfs 350 graden. Dat kost extra energie, dat willen we voorkomen.”
Voyex denkt dat de LOHC een belangrijke rol gaat vervullen bij de energievoorziening op de bouwplaats. “Voor onze LOHC is geen vergunning nodig zoals bij gecomprimeerde waterstof vervoerd in tube-trailers, en de vloeistof is veiliger dan diesel door een ruim hoger vlampunt”, zegt Coppens. “Op de bouwplaats splitsen we de waterstof van de LOHC en gebruiken het in een stroomgenerator die draait op een waterstofverbrandingsmotor. Dat is voor ons proces een stuk efficiënter omdat we met de temperatuur uit de motor de LOHC kunnen splitsen. Met de temperatuur die ontstaat in een PEM of Alkaline brandstofcel is dat niet mogelijk, die is te laag. De emissievrije stroom kan dan gebruikt worden om de bouwplaats van energie te voorzien.”
Voor de mobiliteit ziet Voyex ook toepassingen, de LOHC kan net zo gemakkelijk getankt worden als de huidige vloeibare brandstoffen als benzine en diesel. Dat betekent dat in het voertuig de waterstof en de LOHC gesplitst moeten worden. Ook hier kan gebruik worden gemaakt van de temperaturen van de verbrandingsmotor. 
“We denken dat de huidige waterstoftankstations te ingewikkeld en kostbaar zijn om wereldwijd uit te rollen”, zegt Fabian Benschop, oprichter van Voyex. “Daarnaast duurt het te lang om voertuigen te vullen. Wij denken dat het tanken van onze vloeibare LOHC een stuk eenvoudiger is. Iedere 1000 liter LOHC bevat 60 kilo waterstof. Vrachtauto’s kunnen straks moeiteloos 800 kilometer rijden op één tankbeurt.”
Nieuw is wel dat er een retourstroom ontstaat. Als de waterstof uit de LOHC is onttrokken moet de vloeistof weer terug naar de fabriek om opnieuw gevuld te worden. Bij het tanken van het voertuig moeten dan ook twee slangen aangesloten worden, een voor het tanken van gevulde LOHC+ en een voor de leeggetrokken LOHC-. Voyex denkt niet dat er meer tanks op een voertuig komen. Door een flexibel tussenschot in de tanks te bouwen kan zowel de gevulde als LOHC- in één tank opgeslagen worden. Wel komt er achter de cabine een compacte installatie die de waterstof uit de LOHC onttrekt. Het systeem gaat niet ten koste van laadruimte.
In het laboratorium in Delft laten de onderzoekers Waterstof Magazine de verschillen tussen LOHC – en LOHC+ zien. Als er geen waterstof is opgeslagen oogt de vloeistof gelig terwijl de LOHC met waterstof net zo helder is als kraanwater. Over de samenstelling van de vloeistof worden geen mededelingen gedaan. “We praten over een uniek product dat we met een patent gaan beschermen.” Wel maakt Voyex bekend dat de LOHC in de basis oneindig kan worden geladen en ontladen maar praktisch wordt 300-500 keer aangehouden.
Voyex denkt dat de eerste proeven met de innovatieve LOHC op een bouwplaats zullen plaatsvinden. We zoeken nu samenwerking met bedrijven die zich bezighouden met de ontwikkeling van verbrandingsmotoren op waterstof. De focus ligt daarbij sterk op wat de motor uiteindelijk uitstoot. NOx (stikstof) en CO2 zijn belangrijke factoren. Er komt vrijwel geen CO2 vrij in verbrandingsmotoren. Er zit immers geen koolstof in waterstof. De enige sporen die vrijkomen hebben betrekking op smeermiddelen. Dit is minimaal, er wordt een CO2-reductie van 99,9% bereikt. NOx wordt wel uitgestoten, maar deze hoeveelheid ligt op ongeveer de helft van de strengste Europese normen waarmee uiteindelijk een door de overheid geaccepteerde emissieloze oplossing mogelijk is met een verbrandingsmotor.
Het nog jonge Delftse bedrijf denkt een belangrijke bijdrage te kunnen leveren bij de acceptatie van waterstof binnen de energietransitie. De bedrijfskosten op korte termijn worden betaald uit subsidies. Daarnaast zijn er enkele grote ondernemers 
die geld in het bedrijf steken om de negen personeelsleden, de huur van de bedrijfspanden en het onderzoek te betalen. “Voor ons is het belangrijk om snel de eerste toepassingen van onze waterstofdrager in praktijk te toetsen. Maar we weten nu al zeker dat we iets unieks in handen hebben.”
Lees ook: usa-busbedrijf-foothill-heeft-al-jarenlange-ervaring-met-waterstof-en-batterijen