Netcongestie wordt in Nederland een steeds groter probleem. Bedrijven die willen verduurzamen kunnen vaak geen nieuwe of grotere stroomaansluiting krijgen. Ondanks miljardeninvesteringen duurt nog minstens tien jaar voordat de elektriciteitsnetten voldoende zijn versterkt om de wachtlijsten voor een aansluiting weg te werken. Is waterstof een mogelijke oplossing? Jawel, zo lijkt het, maar verwacht geen snelle oplossing.

Dit is deel 2 uit een drieluik van Missie H2 en Waterstof Magazine. Deel 1 leest u via deze link.

Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen, volgt het waterstofproject Sinnewetterstof in Friesland, zoals besproken in deel 1, met grote belangstelling. “Er is in Nederland al regelmatig meer aanbod dan vraag van groene stroom”, vertelt hij. “Dat overschot kun je naar Duitsland of Polen willen transporteren, maar daar heb je een zwaarder netwerk voor nodig. Energie uit zon en wind blijft groeien, dus netcongestie zal steeds vaker voorkomen”, voorspelt Visser, die ook manager strategie is bij Gasunie.

Netcongestie is in Nederland een groot probleem. Bijna 10.000 bedrijven staan op de wachtlijst voor een nieuwe of grotere aansluiting. Hoeveel bedrijven er ook precies op de wachtlijst staan, netcongestie zit de energietransitie danig in de weg. Nederland heeft grote ambities om het aandeel duurzaam opgewekte energie te laten groeien. Dit betekent dat er substantiële hoeveelheden windenergie van de Noordzee gaat komen. “Nederland gaat op de Noordzee veel meer windmolens bouwen dan het zelf aan capaciteit nodig heeft.

“In de toekomst zal de elektriciteit ons op landelijk niveau vaak de oren uit komen. Maar ook op regionaal niveau zullen er verschillen ontstaan”, verwacht hij. “In Drenthe staan veel zonneweides, die produceren in de zomer veel meer stroom dan de regio nodig heeft, terwijl er in Amsterdam een tekort is. Moeten we dan elektriciteitskabels gaan trekken van Drenthe naar Amsterdam? Voor zulke korte afstanden is waterstofproductie niet meteen een oplossing, maar grote volumes elektriciteit transporteren over lange afstanden is heel erg duur.”

Wat heet. Om alle windparken op de Noordzee aan te sluiten is volgens Visser tot 2030 een investering van 90 miljard euro nodig. “Dat geld moet worden opgebracht door Nederlandse burgers en bedrijven, die het op hun beurt weer zullen doorberekenen aan de burgers. Die 90 miljard komt overeen met 10.000 euro per huishouden”, rekent Visser voor. “Alleen voor de kabels op zee!” Na 2030 gaat Nederland nog veel meer windparken aanleggen, terwijl er al genoeg stroom is als het hard waait. “Wat gaan we met al die elektriciteit doen? Het is aantrekkelijk om er dan waterstof van te maken.”

De productie van waterstof kan op zee plaatsvinden of aan de kust. Elektrolyse op zee heeft als voordeel dat pijpleidingen meer energie kunnen transporteren dan stroomkabels. Pijpleidingen zijn volgens Visser twintig keer zo goedkoop dan wat stroomkabels zouden kosten. Daarnaast is het ruimtebeslag aan land minder groot, want de converters die de windstroom aan de kust omzetten van gelijkstroom naar wisselstroom nemen veel plaats in.

Punt is wel dat elektrolysers op dit moment ‘nog hartstikke duur’ zijn. “Die technologie moet nog helemaal door de leercurve heen”, zegt Visser. Maar als dat gebeurt, wordt waterstofproductie steeds aantrekkelijker. Ook omdat er steeds meer overtollige - en dus ‘gratis’ - stroom beschikbaar zal komen. “Het aantal uren met negatieve prijzen neemt ieder jaar toe. Als elektrolysers goedkoper worden, en er steeds meer overtollige stroom is, dan krijg je een gunstig plaatje.” Voor de huidige netcongestieproblemen biedt dit geen soelaas. Maar toekomstige windparken waterstof laten produceren voorkomt volgens Visser dat er ‘nieuwe bottlenecks ontstaan’.

Een systeem met variabele en decentrale elektriciteitsopwek vergt een ander netwerk dan het traditionele netwerk met grote regelbare centrales. In 2035 moet de volledige stroomproductie CO2-vrij zijn. Het vermogen zal vooral door zonnepanelen en windturbines geleverd worden. De netcongestie die dat oplevert, vergt enorme investeringen in de verzwaring van de infrastructuur, maar kan dus deels opgelost worden door geen elektriciteit maar waterstof te produceren.
Tekst: Missie H2 / Waterstog Magazine

Lees ook: crematorium-moet-van-het-aardgas-af-is-waterstof-een-oplossing