Het Nederlandse luchtvaartbedrijf KLM en ZeroAvia werken aan de ontwikkeling van een emissieloos vliegtuig op vloeibare waterstof. De partijen willen in 2026 een eerste proefvlucht gaan maken tussen twee vliegvelden. Tot die tijd moet het huidige vliegtuig van ZeroAvia op waterstof worden doorontwikkeld en moeten vergunningen geregeld worden die deze eerste vlucht mogelijk moeten maken. ZeroAvia gaat hiervoor het toestel ZA2000 inzetten dat wordt ontwikkeld voor regionale vluchten.

Als het de projectpartners lukt om het innovatieve toestel te laten vliegen zijn belangrijke bezwaren tegen vliegtuigen overwonnen. Er komt een einde aan geluidsoverlast en het toestel stoot geen schadelijke stoffen meer uit. Het elektrische vliegtuig van ZeroAvia gebruikt waterstof in brandstofcellen om elektriciteit op te wekken, die vervolgens wordt gebruikt om elektromotoren aan te drijven om de propellers van het vliegtuig te laten draaien. De enige uitstoot is waterdamp met een lage temperatuur, met studies die daarom een ​​vermindering van de klimaatimpact van wel 90% schatten in vergelijking met vergelijkbare vluchten op kerosine.  

ZeroAvia kiest voor energieopslag in de vorm van vloeibare waterstof. De levering hiervan moet gewaarborgd zijn en op de vliegvelden moet een veilige tankinfrastructuur voor vliegtuigen ontwikkeld worden. KLM en ZeroAvia willen met de proefvlucht aantonen dat schoon en stil vliegen in de toekomst mogelijk is. Bovendien zal het demonstratieproject de ontwikkeling van operationele concepten voor waterstofvliegtuigen in de hele EU versnellen.  

KLM wil zich ontwikkelen tot een duurzamere luchtvaartmaatschappij. Het ondersteunen van geavanceerde technologieën zoals waterstof en elektrische luchtvaart is een van de drie pijlers om de luchtvaartsector te helpen decarboniseren. De onderhoudsafdelingen van KLM en Air France hebben al samengewerkt met ZeroAvia om de kennisbank op te bouwen voor effectieve MRO-operaties voor waterstofbrandstofcelvliegtuigen.   

James Peck, Chief Customer Officer bij ZeroAvia, is blij met de samenwerking met KLM. "De grootste luchtvaartmaatschappijen ter wereld duiken er steeds serieuzer in om waterstof-elektrisch te onderzoeken als mogelijke oplossing. We kunnen niet wachten om met KLM samen te werken, als luchtvaartmaatschappij met zo'n rijke geschiedenis, terwijl we uitkijken naar een schone toekomst voor de industrie."

Maarten Koopmans, algemeen directeur KLM Cityhopper, ziet goede toekomstmogelijkheden voor waterstof. “KLM wil een koploper zijn in de reis naar een duurzamere toekomst in de luchtvaart. Daarom ondersteunen en stimuleren we actief innovatie om veranderingen in de industrie te stimuleren. Als het gaat om de toekomst van emissievrije vluchten, ondersteunt KLM verschillende technologieën en innovaties tegelijkertijd. Samen met onze sectorpartners doen we onderzoek naar elektrische, waterstof- en hybride vluchten en verkennen we manieren om deze ontwikkelingen te versnellen. ”  

ZeroAvia heeft al uitgebreid een prototype van zijn eerste ZA600 -motor getest aan boord van een Dornier 228- vliegtuig op zijn Britse basis . Het bedrijf heeft ook geavanceerde grondtesten uitgevoerd in de VS en het VK voor de belangrijkste bouwsteentechnologieën voor het ZA2000-systeem, waaronder cryogene tanks of LH2 en gepatenteerde hogetemperatuur-PEM-brandstofcel- en elektrische voortstuwingssystemen.

Lees ook: kawasaki-presenteert-emissievrije-motorfiets-met-waterstof-verbrandingsmotor 

Goed nieuws voor motorrijders die missievrij over de bergpassen willen toeren. De Japanse motorfabrikant Kawasaki presenteert een motorfiets op waterstof. Geen muisstille met een brandstofcel, maar een voertuig met een waterstofverbrandingsmotor. Afgelopen weekend zijn de eerste proefritten gemaakt op het Suzuka Circuit in Japan.  

De waterstofmotor die in het prototype wordt gebruikt, is gebaseerd op Kawasaki's 998 cc, inline viercilinder supercharged motor die ook wordt gebruikt in de Kawasaki H2-reeks, met aanpassingen om directe injectie van waterstofbrandstof in de cilinders mogelijk te maken. Het chassis van de motorfiets is aangepast om hogedruktanks met waterstof in gasvorm en een ingebouwd waterstofbrandstoftoevoersysteem te kunnen herbergen.

Kawasaki zegt dat de motor werkt door waterstof te gebruiken om verbranding te creëren. Er worden geen schadelijke emissies uitgestoten, wel zeer schoon water. De motor die het afgelopen weekend werd getoond werd, is nog steeds een prototype. De motorfabrikant denkt nog wel enkele jaren nodig te hebben voor testen en ontwikkeling. Verwacht wordt dat er op veel vlakken nog efficiëntie kan worden behaald, wat resulteert in een afname van de hoeveelheid opslagruimte voor waterstof, wat bijdraagt ​​aan een compactere motorfiets. Volgens Kawasaki verbranden waterstofverbrandingsmotoren brandstof sneller en dat levert een zeer goede motorrespons op. De foto toont de waterstoftanks die op de motor achter de rijder zijn gemonteerd. De tankdop zit aan de achterkant van het voertuig.

Het waterstofproject is onderdeel van Kawasaki's inzet en bijdrage aan HySE (Hydrogen Small Mobility and Engine Technology), een gezamenlijke onderzoeksproject van de Japanse fabrikanten, Kawasaki, Yamaha, Honda, Suzuki en Toyota. De leden voeren actief fundamenteel onderzoek uit naar waterstofmotoren, waterstofvulsystemen en brandstoftoevoersystemen met als doel waterstofaangedreven kleine mobiliteitsvoertuigen te produceren, waaronder motorfietsen.

Lees ook: binnenvaart-experimenteert-volop-met-vracht-en-containerschepen-op-waterstof

Een van de eerste vrachtschepen ter wereld op waterstof vaart over de Nederlandse rivieren (foto). Vlak voor de stuurhut is het waterstofsysteem te zien. Het schip is gebouwd door het Nederlandse bedrijf Future Proof Shipping, dat voor de ombouw naar waterstof subsidie heeft ontvangen van de Europese Unie. Op deze manier moeten projecten worden opgestart en wordt ervaring opgedaan met waterstof.

Het eerste containerschip voor de binnenvaart dat wordt aangedreven door groene waterstof van werd vorig jaar geïntroduceerd. Een binnenvaartschip van 110 bij 11,45 meter waarvan de verbrandingsmotor is vervangen door elektromotoren, waterstoftanks, een brandstofcelsysteem en batterijen. De H2 Barge 1 begon in juni 2023 te varen tussen de haven van Rotterdam in Nederland en een BCTN inlandterminal in Meerhout, België.

De H2 Barge 2 is een ander retrofit-project dat is uitgevoerd op de werf van de Holland Shipyard Group in Werkendam. Ook hierbij werden de dieselmotoren en brandstoftanks vervangen door een door groene waterstof aangedreven voortstuwingssysteem. Dit maal met zes 200 kW brandstofcellen die 1,2 MW vermogen beschikbaar maken voor de motoren.

Binnenwateren zijn belangrijk voor het vrachtvervoer in Europa. Met de ‘ombouw’ van de H2 Barge 2 wordt kennis verzameld over hoe schepen kunnen worden omgebouwd van dieselverbranding naar emissievrije alternatieven. De belangrijkste ‘basis-ingrediënten’ zijn daarbij accu’s in combinatie met groene waterstof in een brandstofcel.” Het nieuwe demonstratieschip heeft een capaciteit voor 190 zeecontainers van 6 meter. Het schip gaat goederen vervoeren op de belangrijke vrachtroute van de Rijn tussen Rotterdam en Duisburg. De omschakeling van diesel naar waterstof zal de CO2-uitstoot naar schatting met 3.000 ton verminderen.

De waterstof voor de schepen wordt geleverd door Air Liquide. De schepen hoeven niet langs een tankstation aan wal. De waterstof wordt in samengeperste vorm opgeslagen in containers die zullen worden gebruikt als waterstofbrandstoftanks aan boord. Eenmaal leeg worden de containers verwisseld met volle containers en vervoerd naar een vulcentrum voor hervulling. Deze oplossing maakt het snel en veilig bijvullen van waterstof mogelijk.

Ontwikkelaar Future Proof Shipping streeft ernaar om in de komende vijf jaar in totaal 10 zero-emissie binnenvaart- en kustvaartschepen te bouwen en te exploiteren.

Lees ook: frankrijk-eerste-van-twee-groene-waterstofhubs-in-metropool-dijon-officieel-geopend

Na vele jaren voorbereiding is de eerste van twee nieuwe waterstofhubs in de Franse stad Dijon geopend. De metropool Dijon heeft hiermee een belangrijke stap gezet binnen de energietransitie met de opening van een gecombineerd productie- en distributiestation voor groene waterstof aan de noordkant van de stad. Het project is officieel geopend in aanwezigheid van François Rebsamen, burgemeester van Dijon en Marie-Guite Dufay, voorzitter van de regio Bourgondië-Franche-Comté. De opening markeert een belangrijke stap in de richting van het verminderen van de CO2-uitstoot en het promoten van hernieuwbare energiebronnen.

De waterstofhub waar waterstof geproduceerd word en voertuigen kunnen tanken zal de CO2-uitstoot met 1.200 ton per jaar verminderen, wat overeenkomt met 10 miljoen kilometer gereden in een stadsauto. Vanaf dit jaar zullen 4 vuilniswagens gaan rijden op groene waterstof. Het aantal voertuigen zal de komende jaren geleidelijk worden uitgebreid. Tegen 2035 zullen alle bussen van de stad en driekwart van de vuilniswagens rijden op koolstofvrije energie. In het gebied rijden 22 vuilniswagens en ongeveer 60 bussen binnen het openbaar vervoer.

Dijon Métropole Smart EnergHy is verantwoordelijk voor investeringen in de waterstofinfrastructuur. De inkomsten gaan bestaan uit de verkoop van waterstof.  Dijon métropole investeert in de voertuigen en faciliteiten die nodig zijn om deze energietransitie te ondersteunen. Het project is gebaseerd op een circulair economisch model, met lokale productie van groene waterstof gevoed door groene elektriciteit die wordt opgewekt door de verbranding van afval van de Energy Recovery Unit (UVE). Het tankstation heeft 3 pompen voor zware voertuigen en één voor lichte voertuigen en een productiecapaciteit van 430 kg waterstof per dag.

Dijon streeft ernaar om tegen 2050 een klimaatneutrale metropool te worden, met ambitieuze doelstellingen voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het verbruik van fossiele brandstoffen. Het waterstofproject kost in totaal 100 miljoen euro en profiteert van subsidies van in totaal meer dan 24 miljoen euro van ADEME, de regio Bourgogne-Franche-Comté, de Europese Unie en de Banque des Territoires.

Een tweede waterstofhub wordt geopend aan de zuidkant van Dijon en zal rond 2026 operationeel zijn. Dit station is straks snel bereikbaar vanaf de autoroute A31, tussen Luxemburg en het zuiden van Frankrijk.

Lees ook: belgie-nederland-en-duitsland-vragen-eu-om-werkbaar-waterstof-transitieplan

De drie voorzitters van de belangenorganisaties voor waterstof in België, Nederland en Duitsland vragen in een opiniestuk gericht aan politici doortastend te zijn bij besluitvorming over waterstof. Volgens de briefschrijvers staat de Europese Unie voor de grote uitdaging om haar ambitieuze klimaatdoelstellingen te verenigen met het behoud van de concurrentiepositie van haar industrie- en technologie-sector. Doortastende politieke beslissingen zijn nodig als Europa op koers wil blijven met haar klimaatinspanningen en haar industrie duurzaam en toekomstbestendig wil maken. De voorzitters hebben het in het gezamenlijke opiniestuk over schone waterstof en niet specifiek groene.

Volgens de drie belangenverenigingen is schone waterstof cruciaal voor het bereiken van klimaatneutraliteit en technologisch leiderschap. Maar het probleem is dat de noodzakelijke randvoorwaarden hiervoor nog grotendeels ontbreken. Er zijn dringend maatregelen nodig om aan de grote vraag naar schone waterstof te voldoen en een afdoende en betaalbaar aanbod te garanderen.

België, Duitsland en Nederland zijn volgens de briefschrijvers sterk geïndustrialiseerde landen, goed voor 30% van de Europese industriële productie en 40% van het huidige Europese waterstofverbruik. Deze landen zullen ook in de toekomst de belangrijkste verbruikers van schone waterstof worden in sectoren als staal, chemie, proceswarmte, energie en transport. Met de Noordzee als mogelijke locatie voor de productie van schone waterstof, een compact netwerk van gaspijpleidingen en belangrijke havenfaciliteiten zijn deze landen goed gepositioneerd om Europa’s importhub voor waterstof te worden. Ondanks deze kansen blijft het ontwikkelen van een markt voor schone waterstof op de korte termijn een uitdaging.

Er is een specifiek actieplan nodig voor de drie landen om hun toekomstige positie als industriële hotspot, veilig te stellen. Om dit doel te kracht bij te zetten hebben de nationale waterstof-associaties van België, Duitsland en Nederland in mei 2024 een Memorandum of Understanding ondertekend dat onder meer gericht is op nauwe samenwerking aan gemeenschappelijke thema’s die de waterstofeconomie in deze landen vooruit kunnen helpen.

De belangenverenigingen vragen de EU de kostenkloof voor schone waterstof dichten. Zoals de resultaten van de eerste veiling van de Europese Waterstofbank duidelijk hebben gemaakt, is de kostenkloof voor het bedrijfsleven te groot om van fossiel over te kunnen schakelen naar schone maar dure  waterstof. De transportkosten van H2 moeten naar beneden door een snelle ontwikkeling van een volwaardige pan-Europese waterstofbackbone. Deze is dringend nodig om toegang te krijgen tot goedkopere waterstof uit Noord- en Zuid-Europa.

Ook moet het regelgevend kader verbeterd worden. Waterstofpioniers hebben te maken met een te restrictieve wetgeving. De definities en voorwaarden voor de productie van schone waterstof zijn te streng en beperken de economisch haalbare uitrol. Bovendien maken complexe staatssteunregels, versnipperde financieringsregelingen en het ontbreken van gestroomlijnde certificeringsprocedures voor schone waterstof het voor de drie landen nog moeilijker om de Europese doelstellingen te bereiken.

Daarom is het tijd dat Europa haar inspanningen op het gebied van de inzet van schone waterstof maximaliseert en realistische doelen stelt voor de regio’s die grotendeels afhankelijk zijn van en in grote mate bijdragen aan het succes van de transitie naar schone waterstof. Het is nu tijd om actie te ondernemen, aldus Tom Hautekiet, voorzitter van de Belgische Waterstofraad (BHC), Katherina Reiche, voorzitter van de Duitse Nationale Waterstofraad (NWR) en Marcel Galjee, voorzitter van NLHydrogen (NLHydrogen).

Lees ook: nederland-kostprijs-en-beschikbaarheid-van-waterstof-zijn-drempels-voor-de-maakindustrie

Het implementeren van waterstof is industriële productieprocessen blijkt moeilijker dan vooraf gedacht. De overheid richt zich op maatwerkafspraken met bedrijven met het hoogste energieverbruik en CO2-uitstoot in de vijf grote industriële clusters. Maar hoe zit het met de andere energie intensieve bedrijven in Nederland die gezamenlijk de naam ‘het zesde cluster’ hebben gekregen? Hoe gaan zij verduurzamen? Welke rol speelt groene waterstof hierin? Hoe gaan zij de overstap naar groene waterstof maken en welke uitdagingen komen ze op hun pad tegen?

Buiten de vijf industriële clusters zet een groot deel van de Nederlandse industrie in op elektrificatie van productieprocessen om de klimaatdoelstellingen te halen. Er zijn verspreid over het land echter bedrijven waarvoor elektrificatie slechts een deel van de oplossing is, omdat hiermee niet de hoge temperaturen kunnen worden bereikt die nodig zijn binnen hun productieprocessen. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven in de (kleine) chemie, levensmiddelen, papier, glas, keramische industrie, afval- en recycling, ICT-bedrijven, metallurgische industrie en de olie- en gasbedrijven. Deze bedrijven kijken naast alle stappen die zij al hebben gezet of gaan zetten ook naar waterstof als het ontbrekende stukje in de verduurzamingspuzzel. 

Een voorbeeld hiervan is de glasindustrie. Een sector die volgens Marco van Valburg, Strategic Program Director bij Leerdam Kristal Glass (LCG) en ook secretaris van de Vereniging van Nederlandse glasfabrikanten, al ruim dertig jaar bezig is met het terugdringen van het energieverbruik en al de nodige stappen heeft gezet. “We hebben het energieverbruik, en de bijbehorende emissies, al sterk teruggebracht en we zitten nu op het fysische minimum dat je nodig hebt om glas te kunnen smelten. Er resten ons niet veel opties meer om met bestaande technieken nog efficiënter te werken.” De industrie onderzoekt nu nieuwe technologieën om een overstap te maken naar groene waterstof. De grootste uitdaging is om het financiële plaatje rond te krijgen in een tijd van stevige concurrentie en prijsdruk.

Om drempels te slechten zouden alle glasfabrikanten volgens Van Valburg de koppen bij elkaar moeten steken en met ondersteuning van de overheid een voorbeeld case oppakken van een industrie die klem zit.  “Het zou een echte gamechanger zijn als we samen een waterstof-case oppakken en laten zien hoe je deze uitvoerbaar en rendabel krijgt. Als vereniging van glasfabrikanten zijn we op zoek naar het platform om dit vlot te trekken.” 

Zo’n platform bestaat al in de keramische industrie. Daar waar de glasindustrie is verspreid over Nederland, en clustering om samen de overstap naar duurzame energie te maken hierdoor een extra uitdaging is, verkeert de keramische industrie in een betere uitgangspositie. De bedrijven in deze sector liggen van oudsher dichter bij elkaar voornamelijk langs de rivieren Rijn, Maas en Waal. 

In de Gemeente Zevenaar en Lingewaard liggen vier keramische bedrijven met zes productielocaties dicht bij elkaar langs de oevers van de Waal en Oude Rijn. Deze steenfabrieken hebben de krachten gebundeld in Brick Valley. “Brick Valley is eigenlijk een energie hub”, stelt programmadirecteur Ruud van Kolfschooten van Brick Valley. “Door onze krachten te bundelen hebben we meer volume en kunnen we betere ideeën maken. De zes productielocaties gebruiken nu ongeveer 60 miljoen kuub aardgas. In de toekomst zal door besparingen het verbruik nog dalen want de industrie staat niet stil.”  De bedrijven in het gebied tussen Lobith en Arnhem hebben geluk, het waterstofnetwerk van Nederland loopt door dit gebied. Op papier wordt 2028 genoemd als datum van realisatie, maar dat kan ook later worden. 

Gezien de grote investeringen en de huidige hoge prijs van waterstof ligt de business case van groene waterstof een factor 10 hoger dan de huidige business case met aardgas. De werkgeversorganisatie VNO-NCW buigt zich over deze kostenvraag. De werkgeversorganisatie benadrukt het belang van waterstof om de Nederlandse economie te vergroenen en tegelijkertijd het verdienmodel van ons land veilig te stellen. Nederland heeft hierbij een goede uitgangspositie om uit te groeien tot een knooppunt voor groene waterstof met zijn gasnetwerk en offshore windindustrie. Voor het benutten van deze kans is het zaak voor de overheid om de randvoorwaarden snel op orde te brengen, aldus VNO-NCW.

Dit is een deel van het achtergrondverhaal op de website van Missie H2. Het hele verhaal leest u via deze link.

Tekst: Missie H2 / Waterstof Magazine

Lees ook: retailgigant-carrefour-investeert-in-serie-nieuwe-waterstoftankstations-in-parijs

De Franse retailorganisatie Carrefour denkt dat waterstof een belangrijke rol gaat spelen binnen de energietransitie op het gebied van mobiliteit. Het bedrijf heeft uitgerekend hoeveel energie er in heel Frankrijk via de tankstations in voertuigen belandt. Volgens topman Hervé Mantoux past deze hoeveelheid nooit door de stroomkabel. Inmiddels zijn de eerste waterstoftankstations bij Carrefour-tanklokaties geopend. De uitrol begint in de metropool Parijs.

Bij de tankstations van Carrefour wordt honderdduizenden keren per week getankt. Dat kan emissievrij via meer dan 1000 elektrische laadpalen. “In totaal wordt in Frankrijk jaarlijks ongeveer 500 terawatt aan energie gedistribueerd via de fossiele pompen bij de tankstations. Dat is van dezelfde orde van grootte als de totale elektriciteitsproductie uit de gezamenlijke kerncentrales”, stelt Hervé Mantoux , directeur van de brandstofdivisie van Carrefour. Het bedrijf denkt dat deze hoeveelheid stroom in de toekomst nooit richting alle ev-laadpalen kan worden getransporteerd en ziet waterstof als prima alternatief. “We benaderen de opstart van nieuwe waterstoftankstations met veel nederigheid. We zitten volop in een ontwikkelingsproces en we willen absoluut geen grote kansen missen om ​​nieuwe mobiliteitsoplossingen te ondersteunen ”, benadrukt Hervé Mantoux. Dankzij de Franse pioniers in waterstof als HysetCo en Hype taxibedrijf staat Île-de-France, de regio rond Parijs, aan de top van de Europese regio’s die het best zijn uitgerust met waterstoftankstations en voertuigen.

De nieuwe H2-tankstations gaan een belangrijke rol spelen bij de Olympische Spelen van Parijs die plaatsvinden van 26 juli tot en met 11 augustus 2024. Er worden maar liefst 1000 taxi’s op waterstof ingezet om officials en bezoekers te verplaatsen. De taxi’s vormen gezamenlijk de grootste vloot waterstoftaxi’s ter wereld.

Alle H2-tankstations hebben geprofiteerd van de subsidie die is verstrekt door de regio Île-de-France. De subsidies maken deel uit van het project “ Waterstofbrandstof voor Parijs 2024 ”, waaraan de regio 1,6 miljoen euro bijdraagt. In totaal zullen er tijdens de Olympische Spelen 1.200 personenauto’s, 150 lichte bedrijfsvoertuigen, zes vrachtwagens en twee waterstofbussen op de wegen van Ile-de-France rijden.

Lees ook: belgie-onderzoek-op-boerenbedrijf-in-wallonie-naar-waterstof-uit-urine-van-varkens

Een bijzonder onderzoek binnen de wereldwijde zoektocht naar waterstof. Op een boerderij in Flobecq, in de Belgische provincie Henegouwen, is een proefopstelling gebouwd om urine van varkens via elektrokatalyse om te zetten in waterstof. Aan grondstof is voorlopig geen gebrek, de varkens op het boerenbedrijf produceren jaarlijks 650-duizend liter urine. Dat hebben de gemeente Flobecq en het onderzoekscentrum Materia Nova aangekondigd. Voor het onderzoek wordt gebruik gemaakt van de expertise van de universiteit van Bergen.

Het doel van het project 'Urgent' ('URine to GrEen hydrogeN and ferTilizers') is om groene energie op te wekken op basis van vloeibaar organisch afval dat in boerderijen wordt verzameld. Het proces werd al in het laboratorium getest met synthetische urine, en wordt nu in reële omstandigheden onderzocht.

Concreet wordt de urine uit de mest gehaald en door middel van elektrokatalyse gescheiden in waterstof en andere bruikbare producten, zoals gezuiverd, niet-drinkbaar water en natuurlijke meststoffen. Elektrokatalyse gebruikt minder energie dan de klassieke elektrolyse en er komt geen CO2 bij vrij, zeggen de onderzoekers. Het vaste gedeelte van de mest kan gebruikt worden om biomethaan van te maken.

De varkens op de Henegouwse boerderij produceren jaarlijks 650-duizend liter urine. Daarmee zou elk jaar bijna 30 ton groene waterstof geproduceerd kunnen worden, voldoende om de CO2-uitstoot van de boerderij met een vijfde te verminderen.

Gelijkaardige installaties zouden op ongeveer 500 boerderijen in Wallonië kunnen komen. De varkenssector in Wallonië is maar een fractie van de varkenshouderij in Vlaanderen, die ongeveer 95 procent van de totale varkensproductie in België voor zijn rekening neemt.

In Nederland is eerder onderzoek gedaan naar de productie van waterstof uit urine van koeien. Dat heeft enkele jaren geleden geen positief resultaat opgeleverd.

Lees ook: met-10-waterstofauto-s-racen-over-het-circuit-in-assen-tijdens-de-resato-days

Een paar leuke dagen voor de (inter)nationale zakenrelaties van Resato in Assen en technisch studenten uit Noord-Nederland. De fabrikant van waterstoftankstations Resato opende de deuren van de nieuwe bedrijfslocatie waar grote H2-tankstations worden getest en nam de belangstellenden mee in een presentatie over de opschaling van waterstoftankstations. Daarmee kunnen in de toekomst honderden zware voertuigen snel achter elkaar worden getankt. Technisch studenten uit de hele regio waren uitgenodigd om kennis te maken met het hoogtechnologisch en snel groeiende bedrijf dat prachtige carrière-kansen biedt.

Maar er is natuurlijk altijd ruimte voor ontspanning. De fabrikant had tien Toyota Mirai’s geregeld waarmee de bezoekers meerdere rondjes over het wereldberoemde TT-circuit mochten rijden. Ook de redactie van Waterstof Magazine heeft zich uitstekend vermaakt.

Lees ook: duitsland-4-6-miljard-duitse-en-europese-subsidie-voor-de-waterstof-infrastructuur

De Duitse overheid verleent samen met de Europese Unie 4,6 miljard euro subsidie aan bedrijven die willen investeren in waterstof. Het betreft in totaal 23 projecten op het gebied van productie, transport en opslag van waterstof. Samen met de 3,3 miljard die het bedrijfsleven zelf financiert gaat het om een totale investering van 7,9 miljard.

Tot de ondersteunde projecten behoort onder meer een elektrolyser van 100 megawatt in Hamburg-Moorburg (foto). Op de locatie van een stilgelegde elektriciteitscentrale moet een waterstofinfrastructuur worden aangelegd. In het westen van Duitsland komen er grensoverschrijdende verbindingen met het Nederlandse waterstofnetwerk. Van de 23 projecten hebben er in totaal negen betrekking op de productie van waterstof door middel van elektrolyse. Bij andere projecten worden bestaande opslag-cavernes diep onder in de aardlaag gemoderniseerd of worden andere opslagfaciliteiten ontwikkeld die tot 370 GWh aan vermogen kunnen opslaan. Daarnaast wordt er 2000 km nieuwe waterstofleidingen aangelegd.

Dit is de derde ronde uit de serie “Important Projects of Common European Interest”, kortweg IPCEI, die zich dit keer richt op de Hy2Infra. In eerdere rondes werden de ontwikkeling van waterstof technologieën voor eindgebruikers gesubsidieerd en de waterstof toepassingen in de industrie.

Een bijzondere focus in de huidige Hy2Infra-financieringsronde ligt op het koppelen van individuele projecten. “Verschillende projecten vormen clusters van pijplijn-, opslag- en opwekkingsinfrastructuur met verbindingen naar industriële klanten in energie-intensieve gebieden, zoals de staal- en chemische industrie”, legt het federale ministerie van Economische Zaken uit. Andere projecten zijn bedoeld om waterstofimport via pijpleidingen naar Duitsland mogelijk te maken door buurlanden zoals Nederland met Duitsland te verbinden. De IPCEI-pijplijnprojecten zijn ook een belangrijke bouwsteen voor de Europese waterstofbackbone, die tegen 2037 moet worden aangelegd .

De Duitse regering wil ook zo snel mogelijk beslissen over een importstrategie voor waterstof en waterstofderivaten. Deze is bedoeld om duidelijkheid te verschaffen over de overkoepelende doelen en randvoorwaarden, de Duitse importeisen voor waterstof en derivaten en het opzetten van waterstofpartnerschappen en importcorridors, schrijft het ministerie van Economische Zaken.

Ondanks dat waterstofprojecten soms moeilijk tot ontwikkeling komen geeft de Duitse regering met deze subsidieronde een duidelijk signaal af dat zij een belangrijke rol zien weggelegd voor waterstof binnen de energietransitie.

Lees ook: frankrijk-dankzij-de-olympische-spelen-groeit-het-aantal-waterstoftankstations-in-parijs-snel

Het Franse bedrijf HysetCo opent deze zomer in hoog tempo nieuwe waterstoftankstations in de metropool Parijs. Het bedrijf wil optimaal profiteren van de vervoersbewegingen op waterstof die de honderden taxi’s van Hype maken. Om snel te kunnen groeien is een strategisch samenwerkingsverband met retailer Carrefour aangegaan. De tankstations komen bij de supermarkten en hypermarkten van het concern.

Het nieuwste H2-station Drancy (foto) beschikt in totaal over drie laadpunten met een distributiecapaciteit van 500 kg waterstof per dag en een druk van 700 bar. Faciliteit is 7 dagen per week en 24 uur per dag toegankelijk zijn voor het publiek. Dit station kan lichte voertuigen, auto's en bedrijfsvoertuigen opladen. De tanksnelheid is ongeveer 5 minuten. "De ontwikkeling van het station van Drancy is een absoluut succes. Dankzij de gemeente Drancy hebben we extreem snel de vergunning gekregen”, meldt Loïc Voisin , voorzitter van HysetCo met gepaste trots.

Hysetco heeft de afgelopen week een nieuw waterstoftankstation in de stad Drancy, in het noordwesten van de regio Parijs geopend. De komende weken komen er twee andere HysetCo-stations bij in Collégien, in het westen van Parijs en in Vitry-sur-Seine aan de zuidkant. De waterstof is emissievrij geproduceerd en wordt geleverd door Air Liquide. Dit is “koolstofarme” waterstof geproduceerd uit kernenergie. Het bedrijf is echter van plan om vanaf 2026 100% groene waterstof uit hernieuwbare energiebronnen te betrekken.

Voor de oprichting van dit station profiteerde HysetCo van subsidies van de regio Île-de-France en de Europese Commissie. “Het kost enkele miljoenen euro's om een ​​station als dat van Drancy op te zetten. Dankzij de ervaring worden de installatietijden verkort en ontdekken we elke maand nieuwe technologieën”, legt Hugo Guiheneuc , projectingenieur bij technisch ondersteuner Eramet bij de opening uit.

Lees ook: europese-rekenkamer-negatief-over-beleid-rond-productie-groene-waterstof

‘Het beleid van de Europese Commissie rond de productie van groene waterstof faalt op alle fronten. De doelen die gesteld zijn voor 2030 zijn ingegeven door de politiek, maar zijn uiteindelijk nergens op gebaseerd. Productiebedrijven die snel willen overschakelen van fossiele energie naar waterstof prijzen zichzelf uit de markt door hogere kostprijzen. Bedrijven die gewoon doorgaan met fossiel winnen het uiteindelijk op de zeer concurrerende wereldmarkt.’ Tot die conclusie komt de Europese rekenkamer, die grondig heeft gekeken hoe de afgelopen jaren vele miljarden euro’s subsidie zijn besteedt en er uiteindelijk maar weinig projecten om grootschalig groene waterstof op te wekken worden gerealiseerd. Een uitzondering is de enorme waterstoffabriek van Shell die momenteel wordt gebouwd in Rotterdam (foto).  

"Wij roepen op tot een realitycheck", zegt de Nederlandse oud-minister Stef Blok, die namens de Europese Rekenkamer onderzoek deed naar de waterstofplannen. "De Europese Commissie moet nu de verdere strategie bepalen, in nauwe samenwerking met de lidstaten."

In 2020 stelde de Europese Commissie streefdoelen op voor de productie van groene waterstof, die met name moet helpen om de industrie te verduurzamen. In 2030 zou de Europese Unie al 10 miljoen ton van het groene gas moeten produceren en nog eens 10 miljoen ton moeten importeren uit het buitenland.

Mooie ronde getallen, maar volgens de Rekenkamer waren ze niet gebaseerd op gedegen onderzoek. Ze waren "ingegeven door politieke wil" en blijken inmiddels onhaalbaar. Ook is er geen gezamenlijke EU-importstrategie voor waterstof.

Door de bedrijven te dwingen over te schakelen naar groene waterstof, prijst de Europese industrie zich uit de markt. Hier wordt internationaal scherp geconcurreerd op prijs. Onderzoeker Blok noemt de markt “zeer concurrerend.” Hij komt tot de conclusie dat het industriebeleid van de Europese Unie aan een realitycheck toe is. “We moeten voorkomen dat het concurrentievermogen wordt aangetast, maar ook dat er door grootschalige import van waterstof opnieuw een afhankelijkheid van het buitenland ontstaat. Voor zeldzame aardmetalen is Europa inmiddels afhankelijk van China, de afhankelijkheid van Russisch gas bleek achteraf desastreus. Met waterstof moeten we niet dezelfde fout maken.”

In 2021 kwam de Europese Commissie met grote plannen rond waterstof, zonder dat de technologie om deze efficiënt te produceren uitontwikkeld was en wat de financiële gevolgen op industriële schaal zouden zijn. Op het gebied van vergunningen is de EU wel voortvarend te werk gegaan.

Nu de grootschalige waterstofproductie zeer moeizaam van de grond komt adviseert de Europese Rekenkamer de Europese Commissie eerst met ondernemers en experts in overleg te gaan. “In 2020 is dat niet gebeurt en dat is een belangrijke reden waarom de waterstofeconomie nu stagneert.”   

Om de waterstofeconomie op te tuigen zijn honderden miljarden euro's aan investeringen nodig. Een groot deel daarvan moet gaan naar de nieuwe zonne- en windparken die nodig zijn om grote hoeveelheden elektriciteit op te wekken. Met die groene stroom kan uiteindelijk waterstof worden gemaakt. Dat is nodig om de CO2-uitstoot bij de productie van onder meer staal en kunstmest terug te dringen.

Industriële bedrijven die moeten verduurzamen vinden groene waterstof nog te duur en willen daarom geen langjarige contracten afsluiten. Waterstoffabrieken komen daardoor niet van de grond.

De grootschalige productie van 100 MW stagneert in heel Europa. Alleen Shell bouwt in Nederland al een grootschalige groene waterstoffabriek. Als alles conform planning verloopt dan is de nieuwe waterstoffabriek in 2025 operationeel. De 200 MW elektrolyser, wordt gebouwd op de Tweede Maasvlakte in de Rotterdamse haven. De nieuwe fabriek produceert straks maar liefst 60.000 kilogram hernieuwbare waterstof per dag en moet helpen de uitstoot van de olieraffinaderij van Shell omlaag te brengen.

De Europese Commissie zegt dat de ontwikkelingen rond groene waterstof zich nog in een "zeer vroeg stadium" bevinden en dat het daarom te vroeg is om te zeggen of dit een succesvolle markt wordt. Tussen 2030 en 2050 wordt alsnog een forse groei verwacht.

Lees ook: noorwegen-rederij-torghatten-bestelt-twee-robuuste-veerboten-op-waterstof

Het Noorse vervoersbedrijf Torghatten neemt in 2026 de eerste twee veerboten op waterstof in gebruik. De ferry’s gaan varen op de langste veerverbinding van Noorwegen tussen Bodø en de Lofoten. De nieuwe schepen zijn robuust ontworpen om ruwe omstandigheden op het water te weerstaan en om een betrouwbare en veilige veerdienst te garanderen. Torghatten ASA is een Noorse rederij gevestigd in Brønnøysund. De activiteiten van het bedrijf omvatten de exploitatie van autoveerboten, snelle veerboten en reisbureaus.

Vanaf 2026 zal Torghatten twee ultramoderne waterstofveerboten en twee biobrandstofveerboten exploiteren in Lofoten, Noorwegen. De Lofoten Hydrogen Ferries zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met industriële partners en luiden een nieuw tijdperk in voor groene brandstoffen en duurzaam maritiem transport.

De waterstofveerboten moeten een echte ​​game-changer te worden in maritiem transport. De schepen, ontworpen voor de route Bodø-Værøy-Røst-Moskenes, zullen waterstof gebruiken als hun primaire brandstof, wat een belangrijke stap is richting emissievrij reizen. Elke veerboot is uitgerust met Proton-Exchange Membrane (PEM) brandstofcellen, die waterstof omzetten in elektriciteit, waarbij alleen waterdamp en warmte als bijproducten worden uitgestoten.

De milieuvoordelen van het vervangen van traditionele dieselmotoren door waterstofbrandstofcellen zijn substantieel. Torghatten streeft ernaar om de CO2-uitstoot jaarlijks met ongeveer 26.500 ton te verminderen. Deze vermindering is gelijk aan de uitstoot van ongeveer 13.000 dieselauto's, wat een positieve impact heeft op de lokale luchtkwaliteit en klimaatverandering tegengaat. Het ontwerp van de veerboten omvat ook hybride voortstuwingssystemen die waterstof-elektrische en diesel-elektrische modi combineren, wat de energie-efficiëntie en operationele flexibiliteit verder verbetert.

De veerroute Bodø-Værøy-Røst-Moskenes, gelegen in de ruige noordelijke regio's van Noorwegen, biedt unieke uitdagingen vanwege de barre weersomstandigheden en ruwe zee.

Het waterstof-initiatief zal ook de lokale economie versterken door banen te creëren en een robuuste waterstofwaardeketen op te zetten. GreenH, een belangrijke partner in het project, zal een waterstofproductiefaciliteit in Bodø exploiteren, die 6-10 ton waterstof per dag kan produceren. Deze faciliteit ondersteunt niet alleen de veerbootactiviteiten, maar creëert ook ongeveer 700-800 banen, waarvan de helft in de regio's Bodø en Salten.

Als extra milieuvoordeel zal de faciliteit zuurstof leveren aan de aquacultuurindustrie en warmte aan het stadsverwarmingsnetwerk. Het opzetten van een lokale waterstofvoorzieningsketen vermindert de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, verbetert de energiezekerheid en maakt de weg vrij voor verdere groene energieprojecten in de regio.

Lees ook: gasunie-onderzoekt-grootschalige-waterstofopslag-in-cavernes-in-groningen

Omdat binnen de energietransitie volop wordt ingezet op zon- en windenergie is de opslag van energie noodzakelijk, want wind en zon zijn niet 24 uur per dag beschikbaar. Het grootste aanbod van groene energie is er in de zomer, terwijl de vraag naar energie in de winter het hoogst is. Om het hele jaar aan de landelijke energievraag van bedrijven en huishoudingen te voldoen is grootschalige energieopslag nodig. Wereldwijd wordt verwacht dat groene waterstof een belangrijke rol gaat spelen bij de opslag van energie. Om al die waterstof op te slaan wordt in de Nederlandse plaats Zuidwending onderzoek gedaan naar grootschalige opslag diep onder de grond. Het bedrijf Gasunie heeft hier al decennia ervaring met grootschalige opslag van aardgas en kijkt nu ook naar waterstof. Veel uitdagingen zijn hetzelfde, maar er zijn ook grote verschillen.

In Zuidwending ontwikkelt Gasunie vier cavernes en een bovengrondse installatie voor de opslag van waterstof: het Hystock-project. “Een enkele caverne gevuld met waterstof heeft een opslagcapaciteit van 240 gigawattuur”, aldus manager business development waterstofopslag Van der Velde. “Dan heb je het in totaal dus over ongeveer 1 terawattuur aan flexibiliteit.”  

Net zoals de opslag van aardgas nodig is voor voorspelbare en betrouwbare  levering aan de industrie, huishoudens en snelle levering aan elektriciteitscentrales, geldt in de toekomst ook dat waterstof nodig is voor meerdere toepassingen. Waterstof kan gebruikt worden om in gascentrales elektriciteit op te wekken als het niet hard genoeg waait of de zon niet schijnt. Maar waterstof is ook nodig als grondstof voor de industrie en de chemie. “Vraag en aanbod in de energieketen moeten voortdurend gebalanceerd worden”, legt Van der Velde uit. “Als je de vollast-uren van zon en wind optelt, heb je straks ongeveer driekwart van de tijd voldoende aanbod. Dat is geweldig, maar dat betekent ook dat je altijd op afroep regelbaar vermogen nodig hebt om elektriciteit op te wekken.”

Volgens scenario’s die in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat zijn gemaakt, is in 2050 in een gemiddeld weerjaar 14 tot 29 terawattuur aan flexibiliteit voor het energiesysteem nodig. Het opslagvolume van 14 tot 29 terawattuur komt neer op een equivalent van 60 tot 120 waterstofcavernes of twee grote gasvelden gevuld met waterstof, staat in het document Het energiesysteem van de toekomst: de II3050-scenario’s. Dat is 20 tot 60 keer meer dan er tegen die tijd aan elektriciteit in batterijen kan worden opgeslagen.

De installatie wordt volgens de Gasunie-manager een ‘fast-cycle opslag’. “Om de markt snel te kunnen bedienen moeten we ook snel kunnen opereren. Partijen die bijvoorbeeld straks op uurbasis willen inspelen op de markt kunnen straks bij ons terecht.” De caverne in Zuidwending kan binnen een kwartier overschakelen van waterstof injecteren naar waterstof ‘uitzenden’, zoals Van der Velde dat noemt.

De kortcyclische opslag in cavernes is maar één opslagsoort die de energiemarkt van de toekomst nodig heeft. Volgens Van der Velde is er ook seizoensopslag nodig. Daar komt die totale opslagbehoefte van 14-29 terawattuur vandaan. Uit geopolitieke overwegingen zou je er voor kunnen kiezen om ook nog strategische voorraden aan te leggen, net zoals er sinds de oliecrisis in de jaren ‘70 grote olievoorraden worden aangehouden. “Wil je je daar ook voor indekken, dan verdubbelt de behoefte aan opslag mogelijk nog een keer. Grootschalige waterstofopslag is van groot belang voor heel Nederland.”

Dit is een samenvatting van een achtergrondverhaal op de website van onze partner Missie H2. Het hele verhaal leest u via deze link

Tekst: Missie H2 / Waterstof Magazine

Lees ook: frankrijk-toyota-presenteert-de-waterstof-pick-up-hilux-op-de-olympische-spelen

De komende maand gaan grote delen van de wereld kennis maken met een nieuw voertuig op waterstof. De Japanse autofabrikant Toyota verscheep meerdere testvoertuigen vanuit het Verenigd Koninkrijk naar de Franse hoofdstad Parijs. Tijdens de Olympische en Paralympische Spelen worden de pick-ups ingezet voor diverse werkzaamheden. Problemen om te tanken zullen er niet zijn, dankzij honderden taxi’s op waterstof is de H2-tankinfrastructuur in en rond de stad goed ontwikkeld.

Sinds september 2023, werkt Toyota samen met diverse consortiumpartners en met steun van de Britse overheid aan een Hilux op waterstof. In totaal zijn er inmiddels tien prototypes van de waterstof-elektrische Hilux gebouwd in de Toyota Motor Manufacturing UK fabriek in Derby. Vijf van deze voertuigen ondergaan strenge praktijktests om veiligheid, prestaties, functionaliteit en duurzaamheid te evalueren. De overige vijf worden gebruikt voor demonstraties aan klanten en media, onder andere tijdens de Olympische en Paralympische Spelen in Parijs 2024.

Eind 2022 gaf Toyota de eerste beelden en informatie vrij van de Hilux Hydrogen, een elektrisch aangedreven Hilux met een brandstofcel aan boord. Inderdaad: een pick-up waar je waterstof mee kunt tanken. Eind vorig jaar belichtte Toyota de Hilux Hydrogen uitvoeriger en dat doet het nu weer. De Toyota Hilux Hydrogen – of Hilux FCEV, zoals het merk hem nu noemt – bevindt zich volgens de Japanners nu in zijn laatste testfase. Het voertuig op waterstof is uitgevoerd als Xtra Cab en is dus – net als de Hilux Dubbele Cabine – 5,33 meter lang. De Toyota Hilux heeft drie waterstoftanks, die elk 2,6 kilo waterstof kunnen huisvesten. Samen zijn ze dus goed voor 7,8 kilo aan waterstofopslag. Deze tanks bevinden zich in de bodem van de pick-up. De kleine lithium-ionbatterij waarin de stroom wordt opgeslagen die door de brandstofcel is opgewekt, bevindt zich in de laadbak. In tegenstelling tot elke andere Hilux die Toyota nu in Nederland levert, heeft de Hilux Hydrogen geen vierwielaandrijving. Het proefmodel heeft namelijk enkel een elektromotor op de achteras. Die is 182 pk en 300 Nm sterk. Ter vergelijking: de Toyota Hilux met 2.4- en 2.8-dieselmotoren zijn achtereenvolgens 150 pk en 400 Nm en 204 pk en 500 Nm sterk. De actieradius zou 600 kilometer moeten bedragen.

Een beslissing of de auto door de Japanse fabrikant definitief in productie wordt genomen is nog niet gemaakt.

Lees ook: in-zwolle-noord-begint-deze-zomer-de-productie-van-100-groene-waterstof

Een indrukwekkend complex op het industrieterrein Hessenpoort aan de noordkant van Zwolle. Achter Van der Valk en meubelgigant Ikea wordt de laatste hand gelegd aan de waterstoffabriek van H2Go. Met een electrolyser van 1,2 MW wordt hier vanaf eind augustus iedere dag bijna 500 kilo groene waterstof geproduceerd.

Waterstof Magazine krijgt van initiatiefnemer en eigenaar Jan Bastiaan (links op de foto) een rondleiding over het terrein. In een grote 40 ft container wordt water extra gezuiverd voordat het in het elektrolysersysteem wordt ingevoerd. H2Go heeft een contract afgesloten met diverse windparken voor de levering van groene stroom. Na de electrolyser komt het compressiesysteem waarbij waterstof in één stap wordt opgedrukt naar maximaal 550 bar. De eerste opslag vormen een aantal bundels met stalen gasflessen. Zijn die vol dat beschikt H2Go nog over een eigen waterstofcontainer voor de opslag van H2 onder hoge druk. Alle systemen zijn weggewerkt achter dikke betonnen wanden.

Het terrein voor de waterstoffabriek is gehuurd van de rioolwaterzuivering RWZI aan de Steinfurtstraat. Daarmee heeft Bastiaans een overeenkomst getekend. De zuurstof die vrij komt bij de productie van groene waterstof wordt gebruikt voor het reinigen van water bij de naastgelegen rioolwaterzuivering. Daarmee gaat het rendement van de waterstoffabriek flink omhoog. Bastiaans voert nu gesprekken met verschillende bedrijven op het industrieterrein om warmte te kunnen leveren. Als dat lukt stijgt het rendement tot ver boven de 90 procent. Dat is een unicum in de wereld van waterstofproductie. Naast de productielocatie staat een waterstoftankstation waar voertuigen straks waterstof kunnen tanken.

Voor de groene waterstof is inmiddels veel belangstelling, maar vaak is dat nog projectmatig. “Onze zeer zuivere waterstof is geschikt voor voertuigen met een brandstofcel of waterstofverbrandingsmotor, maar wordt ook gebruikt voor stroomopwekking op de emissievrije bouwplaats of bij festivals”, zegt Bastiaans. “En ook de woningen in de waterstofwijk in Hoogeveen worden ook voorzien van waterstof uit Zwolle." Bastiaans wacht nog op bedrijven die waterstof in hun productieproces willen gebruiken. “Dat kan als vervanging van aardgas, maar ook om zelf stroom te produceren als het elektriciteitsnet niet voldoende kan leveren.”

H2Go heeft een overeenkost getekend met Kuster H2 Energy in het Gelderse Babberich. Kuster beschikt inmiddels over vier waterstoftransportcontainers en kan de groene waterstof uit Zwolle voor een scherpe prijs overal in Nederland leveren.

Lees ook: nederland-delft-hydromotion-team-vaart-succesvol-met-boot-op-waterstof-naar-engeland

Een groot succes voor de leden van het Hydro Motion Team van de TU Delft. Als eersten in de geschiedenis zijn zij er in geslaagd om met een boot op waterstof de Noordzee tussen Nederland en Engeland over te steken. De reis begon gistermorgen (donderdag 11 juli 2024) om 11 uur en na een noodzakelijke pitstop in de Belgische havenstad Zeebrugge kon om 15 uur de daadwerkelijke oversteek beginnen. Vlak voor middernacht legde de zeer innovatieve boot aan in de haven van de Engelse kustplaats Ramsgate.

De oversteek naar Engeland is begonnen met twee dagen vertraging. De studenten zouden afgelopen dinsdag 9 juli om 06.00 uur vertrekken en waren al vroeg in de jachthaven van Breskens, twee uur eerder dan gepland vanwege het dreigende slechte weer op de Noordzee. Maar er waren technische problemen met de boot waardoor ze niet op tijd konden uitvaren. "We kunnen de vetrektijd niet zomaar uitstellen, want dan zouden we vol in een storm terechtkomen op de Noordzee", zegt Jeroen von Berg van het Hydro Motion Team. "Het oplossen van de technische problemen in de vroege ochtend duurde te lang, ‘s middags vertrekken is helaas geen optie."

Voor de leden van het Hydro Motion Team van de TU Delft was het uitstellen van de reis een emotioneel moment. “We hebben er een jaar keihard aan gewerkt", zegt Von Berg. "Maar we hadden te maken met een slechte combinatie van onverwachte omstandigheden en slecht weer. Vandaar dat we het besluit moesten nemen om niet te vertrekken."

In eerste instantie zagen de studenten het hele project mislukken. Het opschuiven van het reisschema is gecompliceerd en kostbaar. "Er zit een hele organisatie achter”, zegt student Jeroen Kort. “Alleen al de logies die we in Engeland geregeld hadden, en de professionele volgboot met beveiliging bijvoorbeeld. Dat organiseer je niet zomaar nog een keer." Maar twee dagen later proberen ze het toch nog opnieuw, mede door de hoge verwachtingen van hun waterstofboot. Het team wil met de overtocht van zo'n 160 kilometer laten zien dat er mogelijkheden zijn om schone waterstof voor de scheepvaart te gebruikenen zo bij te dragen aan een duurzame scheepvaartsector.

Na een nachtje slapen ziet de wereld er voor de studenten geheel anders uit, wordt gemeld op social media. “Ons hele team, samen met twee leden van het nieuwe team en andere ondersteunende crew, is momenteel op weg naar Breskens. We blijven daar overnachten, zodat we morgenochtend kunnen uitvaren. Vandaag leggen we de laatste hand aan de laatste details en gaan we waarschijnlijk vroeg naar bed, want we hebben een wake-up call om 5:30 uur!”

Waterstof Magazine volgde de berichtgeving van de tocht van uur tot uur.

10:45

De laatste briefing is achter de rug, de piloten zijn aan boord van het waterstofschip!

11:00

De boot is net losgekoppeld en vaart richting de Westerschelde!!!

11:00

Het ondersteuningsschip met de bemanning aan boord is zojuist losgekoppeld! Ook wij vertrekken naar de Westerschelde!

11:15

We verlaten de haven van Breskens en starten de brandstofcel op om met onze waterstofboot naar het Verenigd Koninkrijk te varen!

11:30

Onze boot vaart nu op waterstof op de Westerschelde, richting Ramsgate. De landcrew pakt de laatste spullen in de haven van Breskens in en vertrekt naar de Eurotunnel.

12:15

De golven in de Westerschelde zijn veel hoger dan gisteren, en ook veel hoger dan verwacht en voorspeld. We bespreken op dit moment een nieuwe strategie.

13:00

Helaas werkt een koelpomp niet goed. Om de lange reis te doorstaan, moeten we deze omwisselen voor de reserve. Daarom meren we aan in Zeebrugge, halen de reserve op bij de landcrew en gaan daarna weer verder!

13:15

De eerste grensovergang is een feit: we zijn België binnen! Het land van herkomst van 2 van onze teamleden. We varen naar Zeebrugge om de koelpomp te vervangen. Daarna zetten we koers richting open zee, naar Ramsgate. Zo vermijden we enkele zandbanken voor het zuidelijke deel van België.

14:30

De boot is aangekomen in Zeebrugge, we zijn klaar voor de pitstop. We gaan de pomp vervangen en testen zo snel als we kunnen, om onze reis op zee voort te zetten!

15:00

Na een korte pitstop varen we nu weer richting open zee!

16:00

We zitten nu weer op onze oorspronkelijke route! Vanaf de boot zien we windmolenparken, die we moeten vermijden, want dit zijn plekken op de Noordzee waar schepen niet mogen komen.

16:45

We zijn nu op 1/3 van de route!

17:15

We zijn het land uit het oog verloren, we zijn nu omringd door zee. We gaan steeds meer richting het Verenigd Koninkrijk!

18:15

De data en statistieken die zichtbaar zijn op de website zijn niet meer up-to-date met de bootdata. De getoonde GPS-locatie is echter wel accuraat!

19:15

De waterstofboot passeerde zojuist het zogenaamde 'point-of-no-return'. Dit is een specifieke plek op onze route, waar de dichtstbijzijnde haven niet meer op het Europese vasteland ligt, maar in Groot-Brittannië. Mocht er dus iets misgaan, dan varen we toch door naar het Verenigd Koninkrijk!

20:45

We zijn net de TSS, of Traffic Separation Scheme, binnengevaren. Dit is een specifiek gebied in de zee. Je kunt dit vergelijken met een snelweg op zee, want het verkeer gaat hier hard en mag maar één kant op. We zullen deze Separation Scheme een tijdje volgen, samen met ons supportschip.

22:00

Een indrukwekkend uitzicht vanuit de cockpit nu! De zonsondergang is fantastisch.

22:15

We zijn net de territoriale wateren van het Verenigd Koninkrijk binnengevaren! Op de weg moet je in het VK links rijden, maar gelukkig voor onze piloten zijn de regels op het water dat je rechts moet varen!

22:18

Land ahoy! We naderen het Verenigd Koninkrijk en kunnen weer land zien, met name de haven van Ramsgate. Ramsgate is een stad, ongeveer een derde van de grootte van Delft, het meest bekend om de hovercraftveerboot die hier vroeger aanmeerde. Ramsgate wordt het eindpunt van onze reis!

11/07/2024 23:45

We zijn net aangemeerd in Ramsgate, succesvol varend van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk, als eerste volledig op waterstof aangedreven boot! Welkom aan boord van de volgende golf!

Land Ahoy! We hebben onze doelstelling bereikt!

Lees ook: zuid-korea-sk-plug-hyverse-opent-eerst-waterstoftankstation-met-vloeibare-h2-voor-busvervoer

SK Plug Hyverse heeft een zeer modern waterstoftankstation voor vloeibare waterstof geopend in Zuid-Korea. In de beginfase zijn er twee dispensers die 120 kilo vloeibare waterstof per uur kunnen afgeven. Het H2-station os gebouwd voor een serie retrofit waterstofbussen die gaan rijden in de stad Icheon. SK Plus Hyverse is een  joint venture tussen SK E&S en het Amerikaanse waterstofbedrijf Plug Power. De ontwikkeling van de nieuwe tanklokatie wordt gezien als een belangrijke stap in de richting van de ombouw van ruim 2.000 bussen op fossiele brandstoffen naar waterstof rond 2026.

De bouw van het station begon in augustus 2023 met de steun van de Zuid-Koreaanse overheid en voltooide de testrun eerder dit jaar. Waterstof voor het station wordt geleverd door de onlangs geopende vloeibare waterstoffabriek van SK E&S met een capaciteit van 30.000 ton per jaar. De vice-president van SK E&S benadrukte bij de officiële opening de geschiktheid van vloeibare waterstoftankstations voor zware voertuigen en voorspelde een snelle uitbreiding van het aantal bussen en vrachtauto’s op waterstof.

Het blijft niet bij één tankstation. SK Plug Hyverse heeft een contract met de Nikkiso Clean Energy & Industrial Gas Group voor de bouw en het onderhoud van 24 extra tankstations voor vloeibare waterstof, waarmee de waterstofinfrastructuur van tankstations in heel Zuid-Korea verder wordt geoptimaliseerd.

Een opmerkelijk ontwikkeling is het realtime waterstoftankstation-veiligheidscontrolesysteem dat is gelanceerd door het ministerie van Handel, Industrie en Energie in samenwerking met de Korea Gas Safety Corporation (KOGAS). Dit systeem maakt gebruik van sensoren en realtime monitoring om afwijkingen in de bedrijfsvoering direct te detecteren. Daardoor wordt het risico op ongelukken aanzienlijk verminderd en de algehele veiligheid van het tanken van waterstof verbeterd.

Lees ook: oostenrijk-liebherr-presenteert-eerste-emissievrije-wiellader-met-h2-verbrandingsmotor

Een wereldprimeur voor machinebouwer Liebherr. Tijdens een groot evenement bij de fabriek in de Oostenrijkse plaats Bischofshoven is de eerste wiellader op waterstof gepresenteerd. Vertegenwoordigers uit de politiek en het bedrijfsleven konden daar kennis maken met de nieuwste ontwikkelingen om de bouwplaats emissievrij te maken. Liebherr heeft in de wiellader een waterstofverbrandingsmotor geplaatst die is ontwikkelt in bij een dochterbedrijf in Bulle, Zwitserland. De fabrikant geeft aan dat het deze motoren zo ver heeft doorontwikkeld dat ze een goed rendement halen en dat de prestaties in de praktijk vergelijkbaar zijn met die van de dieselvarianten.

De L 566 H van Liebherr is 's werelds eerste prototype grote wiellader met een waterstofmotor. Na uitgebreide studies heeft het bedrijf deze baanbrekende technologie geïdentificeerd als de optimale oplossing voor grote voertuigen die moeilijk te elektrificeren zijn met een batterijpakket. Met name als de energievraag te hoog is. Volgens de fabrikant zijn voor kleinere voertuigen tot ongeveer 15 ton batterij-elektrische oplossingen vaak geschikt. Bij grotere machines met een bedrijfsgewicht tot 40 ton en hoge energiebehoeften ligt dat anders. Waterstofverbrandingsmotoren blijken in dit geval ideaal.

De waterstofmotoren worden geproduceerd in de motorenfabriek van Liebherr's Components productsegment in Bulle, Zwitserland. De motoren zorgen niet alleen voor nul uitstoot van broeikasgassen en bijna geen stikstofoxiden, maar zijn ook zeer efficiënt. Een ander voordeel is dat de interfaces vergelijkbaar zijn met die van een dieselmotor, zowel thermisch als mechanisch. Dit is een belangrijke stap voorwaarts in de ontwikkeling van duurzame grootschalige machines.

Omdat bouwmachines ook op werklocaties moeten worden voorzien van waterstofgas onder hoge druk is een samenwerking aangegaan met het Duitse Maximator Hydrogen. Op het bedrijfsterrein is het eerste tankstation inmiddels geïnstalleerd en is daarmee tevens het eerste waterstoftankstation in de deelstaat Salzburg. “Om vooruitgang te boeken bij waterstoftoepassingen, moeten we toegang hebben tot waterstof. We hebben dit tankstation gebouwd om ons doel voor het koolstofvrij maken van bouwmachines verder te bevorderen,” aldus Dr-Ing Herbert Pfab, technisch directeur van Liebherr Bischofshofen, tijdens het event. De groene waterstof wordt ingekocht bij retailer MPreis, die over een eigen electrolyser beschikt in Völs in Tirol.

Liebherr heeft sinds 2020 al prototypes van zijn vier- en zescilindermotoren op waterstof draaien en test deze motoren al vanaf 2021 in de praktijk in grondverzetmachines. De start van de serieproductie verwacht de fabrikant medio 2025.

Lees ook: nederland-strohm-ontvangt-4-miljoen-subsidie-voor-ontwikkeling-van-pijpen-voor-waterstoftransport

Waterstofbedrijf Strohm, gevestigd in de Nederlandse kustplaats IJmuiden, maakt bekend bijna 4 miljoen euro subsidie te hebben ontvangen voor onderzoek naar kunststofpijpleidingen voor het transport van waterstof en koolstofdioxide. Strohm ontwikkelt betrouwbare pijplijnoplossingen om waterstof wereldwijd op land en van offshore platforms naar het vaste land te transporteren. De focus ligt daarbij op TPC-buizen van Thermoplastic Composite Pie, die makkelijk te transporteren, te installeren en te verwijderen zijn.

Het huidige Strohm werd in 1995 opgericht als Airborne Oil & Gas en onderging in oktober 2020 een naamsverandering. De kunststofleidingen die worden ontwikkeld worden gezien als revolutionair in de olie- en gaswinning, omdat ze veel langer meegaan dan de huidige varianten van staal die na verloop van tijd gaan roesten. Ook kan op grotere dieptes worden gewerkt dan met stalen buizen. De levensduur van de leidingen wordt geschat op veertig jaar.

De 3,7 miljoen euro subsidie wordt ingezet voor het ontwikkelen, testen en het kwalificeren van deze composiet TCP buizen voor het transport van waterstof en CO2, offshore en onshore. Het geld komt uit het Europese Just Transition Fund, dat financiële ondersteuning biedt voor gebieden in Europa die ingrijpend worden getroffen door de overgang naar gebruik van duurzame bronnen. De regio waarin Strohm gevestigd is valt onder zo’n gebied. Het project TCP for Hydrogen zorgt voor een groei van 100 extra werknemers om de buizen voor het transport van waterstof te maken.

Twee jaar geleden meldde Strohm een investering van 10 miljoen euro te hebben binnengehaald bij het investeringsbedrijf HydrogenOne, aangevuld met 4 miljoen euro van strategische investeerders als Shell Ventures, Chevron Technology Ventures en Evonik Venture Capital. Ook dit geld is gebruikt voor de ontwikkeling van de TCP-buizen.

Lees ook: lidl-rijdt-als-eerste-retailer-in-frankrijk-met-vrachtwagen-op-waterstof

De van oorsprong Duitse discounter Lidl blijft voorop lopen bij het vergroenen en verduurzamen van de hele organisatie. In Frankrijk heeft het Lidl sinds begin dit jaar een primeur, daar laat het bedrijf supermarkten bevoorraden met een truck op waterstof. Het voertuig tankt 100% groene waterstof bij het H2-tankstation in La Roche-sur-Yon. Waterstof is voor de Franse afdeling van Lidl niet nieuw. In het distributiecentrum van de supermarktketen bij de stad Cerquefou, in de regio Loire-Atlantique, rijden inmiddels tientallen heftrucks op H2 en zijn op die manier 24 uur per dag inzetbaar.

Deze eerste nieuwe generatie 26-tons vrachtwagen van truckfabrikant Hyundai is uitgerust met een 100 kW brandstofcel en heeft een bereik van 400 kilometer. Xavier Pierre, hoofd transport en milieu bij Lidl, is blij met de nieuwste aanwinst: “We zijn er trots op dat we dit eerste groene waterstofvoertuig op de weg hebben gebracht. Dit is een belangrijke stap voorwaarts bij onze inzet voor de energietransitie. Deze samenwerking met waterstofproducent Lhyfe en transportbedrijf Jacky Perrenot Group is een concreet voorbeeld van onze wens om samen te werken met partners die onze waarden en ambities delen.”

Lidl en de Jacky Perrenot Group zijn vier jaar geleden hun samenwerking begonnen met de ondertekening van een langdurig samenwerkingsverband. Dat geeft het transportbedrijf de ruimte om ieder jaar een deel van de vloot die rijdt voor Lidl te verduurzamen. De eerste volledig elektrische leveringen begonnen in 2021. De inzet van de eerste truck op waterstof markeert een nieuwe fase in de samenwerking.

Lidl heeft in Frankrijk 1600 supermarkten en 46.000 mensen in dienst.

Lees ook: aannemerscombinatie-beens-hakkers-haalt-energie-voor-kraan-en-schip-uit-waterstof

Nabij Purmerend in de Nederlandse provincie Noord-Holland lost aannemerscombinatie Beens/Hakkers de energievraag van bouwmaterieel op met waterstof. De bouwcombinatie werkt aan de renovatie van de oevers van een kanaal op een plek waar de provincie de CO2-uitstoot tot een minimum wil beperken. Materieel op diesel is daarom geen optie en op de locatie en in de onmiddellijke nabijheid is geen zware stroomaansluiting beschikbaar.

De combinatie Been/Hakkers test daarom batterij-elektrisch materieel is dat de energie haalt uit een accupakket. Dit pakket wordt ’s nachts opgeladen met een brandstofcel van het bedrijf Watermeln. De volgende morgen is er in het powerpack aan boord weer voldoende stroom beschikbaar om de hele dag onafgebroken te kunnen werken. Bij aanvang van de werkzaamheden is het schip al 100% geëlektrificeerd, de kraan op het ponton werkt na de zomer 100% elektrisch.

Lees ook: waterstofmedaille-van-missie-h2-voor-daniel-teichmann-van-hydrogenious-lohc-technologies

De oprichter en CEO van het Duitse bedrijf Hydrogenious LOHC Technologies, dr. Daniel Teichmann, heeft een waterstofmedaille ontvangen van de Nederlandse organisatie Missie H2. De prestigieuze en vooral symbolische prijs wordt toegekend aan pioniers op het gebied van waterstof die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de Nederlandse doelstelling om uit te groeien tot Nederland Waterstofland in 2030.

Teichmanns bedrijf Hydrogenious heeft baanbrekend werk verricht op dit gebied van waterstoftransport. De belangrijkste bijdrage is de ontwikkeling van de herbruikbare waterstofdrager LOHC. In deze Liquid Organic Hydrogen Carrier, die lijkt op olie, wordt waterstof tijdens het transport opgeslagen. Op de plek van bestemming kan de waterstof weer eenvoudig afgescheiden worden. Op deze manier is comprimeren van waterstof naar hoge druk tijdens het transport niet meer nodig.

Hydrogenious LOHC Technologies is inmiddels marktleider in dit segment en heeft enkele honderden hooggekwalificeerde ingenieurs in dienst. Het bedrijf wil de internationale industrie en zware mobiliteitssectoren in staat stellen waterstof te transporteren, op te slaan en te gebruiken alsof het een traditioneel olieproduct is. Teichmann bouwt zijn nieuwe propositie op een fundament van vier pijlers: hoge veiligheid, lage kosten, efficiënte opslag en, bovenal, een gebruiksproces dat net zo vertrouwd en eenvoudig is als zijn tegenhanger in fossiele brandstoffen.

De jury van de waterstofmedaille is enthousiast over deze innovatie. “Als we Hydrogenious beknopt zouden moeten beschrijven, zouden we zeggen dat het bedrijf de ontbrekende schakel vormt in de groeiende behoefte om waterstof van over de hele wereld naar de havens en industrieën te transporteren. Hiervoor ontwikkelde het bedrijf zijn uitgebreid geteste LOHC-technologie met benzyl tolueen als waterstofdrager. Hoewel het hoofdkantoor nog steeds gevestigd is in Erlangen (Duitsland) heeft het bedrijf inmiddels een netwerk van internationale dochterondernemingen opgebouwd met kantoren in de Verenigde Arabische Emiraten en Noorwegen. Hydrogenious legt de basis voor een uiterst betrouwbare en efficiënte wereldwijde distributie van waterstof. Dit kan een belangrijke impuls geven aan de importstrategieën van de EU, in het bijzonder voor Nederland, dat voor zichzelf een belangrijke rol ziet weggelegd als toekomstige waterstofhub voor Noordwest-Europa.”

De medaille is overhandigd door Dorine Bosman, Chief Investment Officer van het Havenbedrijf Amsterdam en tevens bestuurslid van Missie H2 (rechts op de foto). MissieH2 is een samenwerking tussen Gasunie, Shell Nederland, Remeha, Toyota, het Havenbedrijf Amsterdam, Groningen Seaports, Vopak en Eneco. Het gemeenschappelijke doel is het realiseren van een waterstofeconomie tegen 2030.

Lees ook: nederland-het-meest-duurzame-aannemingsbedrijf-heeft-bijna-60-voertuigen-op-waterstof

Aannemingsbedrijf Jos Scholman in Nieuwegein is koploper met waterstof in Nederland. Het bedrijf heeft inmiddels bijna 60 voertuigen op waterstof, die ook nog eens kunnen tanken bij een eigen waterstoftankstation op het eigen bedrijfsterrein. Dit tankstation is ook nog eens openbaar.

Het aannemingsbedrijf heeft 29 personenauto’s op waterstof, 7 waterstof-traktoren, 4 holders (waaronder maaimachines) en 2 kranen. De afgelopen maand zijn daar nog eens 16 bestelwagens van het type Opel Vivaro-e Hydrogen bijgekomen. Met de komst van deze bedrijfswagens kan Scholman de stedelijke distributie en het vervoer van klein materiaal naar verschillende projecten flink verduurzamen.

De Opel Vivaro-e HYDROGEN is gebaseerd op de batterij-elektrische Opel Vivaro-e. In plaats van een batterij, wordt de Vivaro-e HYDROGEN aangedreven door een waterstofbrandstofcel van 45 kW. Deze Fuel Cell technologie is zo compact dat de laadcapaciteit en het laadvolume volledig behouden blijven. Met een grote actieradius van 400 kilometer en een tanktijd van circa vijf minuten, bieden deze wagens alle voordelen van emissievrij rijden, zonder concessies te doen op efficiëntie.

Jos Scholman is een aannemingsbedrijf in de grond-, weg- en waterbouw en sport- en cultuurtechniek. Het bedrijf met ruim 200 vaste medewerkers realiseert projecten op het gebied van infra, sport en groen.

Lees ook: nederland-zon-en-wind-produceren-teveel-stroom-omzetten-naar-groene-waterstof-is-een-oplossing

In Nederland worden zonnepanelen en windturbines steeds vaker uitgezet als de zon veel schijnt of de wind hard waait. Er wordt dan op steeds meer moment meer groene stroom opgewekt dan er tegelijk wordt verbruikt. Volgens het platform Energieopwek.nl loopt Nederland in toenemende mate duurzame energie mis door het afschakelen van installaties. De energie-experts van het platform zien wel oplossingen om die verspilde capaciteit tegen te gaan: meer stroom opslaan en er waterstof mee maken.

Nederland had het afgelopen kwartaal 350 miljoen kubieke meter gas kunnen besparen als zonnepanelen en windmolens niet zouden zijn afgeschakeld. De niet gerealiseerde besparing wordt naar verwachting de komende tijd alleen maar groter. Dit blijkt uit de kwartaalcijfers van Energieopwek.nl

Het aantal uren met een zeer lage of zelfs negatieve stroomprijzen groeit gestaag. De teller staat nu op 286 uur. Dit illustreert de momenten waarop er meer energie met wind en zon wordt opgewekt dan er nodig is en niet kan worden opgeslagen of geëxporteerd. Producenten zetten dan hun panelen uit of hun molens stil. Dat doen ze omdat er geen geld mee te verdienen is of omdat het stroomnetwerk het niet aankan.

Op basis van voorlopige modellen kan uit de data van Energieopwek worden berekend dat bij negatieve- of nihilprijzen er gemiddeld zo’n 6 gigawatt aan duurzaam productievermogen wordt uitgezet. Daardoor werd er de afgelopen drie maanden ruim 1700 GigaWattuur aan duurzame stroom niet geoogst.

In Nederland is steeds daarom meer behoefte aan opslagsystemen voor stroom. Stroomopslag voor korte termijn en geringe vermogens gaat prima in een batterij, voor langdurige energieopslag zijn elektrolysers, die stroom omzetten in waterstofgas de beste oplossing. Op deze wijze wordt de sterk groeiende overcapaciteit maximaal benut. Gascentrales hoeven dan minder te draaien en de industrie kan meer waterstof i.p.v. aardgas gebruiken. Volgens de modellen van Energieopwek had dit in het tweede kwartaal 350 miljoen kubieke meter gas gescheeld. Dat is voldoende om alle gebouwen in een stad als Den Haag, met meer dan 500-duizend inwoners, mee te verwarmen.  

De hoeveelheid afgeschakeld productievermogen wordt in de toekomst waarschijnlijk alleen maar groter. Er komt de komende jaren veel wind- en zonneparken bij. De stroomvraag groeit naar verwachting minder snel. Duurzame energie exporteren zal ook minder makkelijk worden. Ook het buitenland investeert namelijk zelf in duurzame opwek.

Ook in de maand juni groeide de productie van hernieuwbare energie. Die lag 9 procent hoger dan dezelfde maand vorig jaar. De groei kwam deze maand vooral omdat er meer windmolens staan dan vorig jaar. Op land werd er daardoor 15 procent meer opgewekt. Op zee was dat 35 procent meer. De groei van het aantal zonnepanelen vertaalde zich niet in meer energie. Dit kwam omdat juni veel minder zonnig was dan dezelfde maand vorig jaar. Afgelopen maand was volgens het Nederlandse weerinstituut KNMI wel een gemiddelde junimaand wat betreft aantal zonuren. De panelen leverden wel de grootste bijdrage aan de hernieuwbare productie, gevolgd door wind. Het aandeel biomassa was het laagst van het hele jaar.

Het aandeel duurzaam opgewekte stroom kwam in juni uit op 64 procent tegen 56 procent dezelfde maand vorig jaar. Als het effect van afschalen wordt meegenomen komt het uit op zo’n 60 procent. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 gemiddeld 70 procent van de stroom hernieuwbaar moet zijn. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaat er van uit dat 85 procent haalbaar is.

Van de totale energievraag in Nederland is ongeveer 20% stroom. Door elektrificatie van de industrie, vervoer, koken en verwarmen zal het aandeel elektriciteit groeien. In het jaar 2030 zal dat ongeveer uitkomen op 24 procent van het finale gebruik.

Foto: bij Oosterwolde in Friesland wordt wordt stroom van een groot zonnepark direct omgezet in waterstof 

Lees ook: zhongsha-railroad-transportation-presenteert-nieuwe-slimme-waterstoftram-op-rupsbanden

In China is begin deze week een nieuwe tram op waterstof gepresenteerd. Het voertuig rijdt op rupsbanden en volgt een sensor-gestuurd geleidingssysteem dat in het wegdek is aangebracht. De volgende maand beginnen de eerste proefriten in de straten van het Chinese stedelijke gebied Yibin City, een stadsregio met ongeveer 5,5 miljoen inwoners.

De Chinese fabrikant Zhongsha Railroad Transportation noemt het voertuig een slimme tram.  Lokale media melden dat de tram rijdt op waterstofenergie en daardoor een groter bereik heeft dan soortgelijke voertuigen, een hogere operationele efficiëntie en een lagere CO2-uitstoot.

De fabrikant meldt dat de tram een waterstofopslagsysteem van 350 bar heeft en een brandstofcelsysteem met een hoog rendement, wat resulteert in een hoge energieconversie-efficiëntie. De actieradius is groter dan vergelijkbare voertuigen. De tram kan meer dan 200 kilometer afleggen op een tankbeurt en voldoet daarmee aan de langeafstandsbehoeften van het stedelijk openbaar vervoer. Het voertuig is groener en milieuvriendelijker, zonder uitstoot en zonder vervuiling tijdens het rijden, waardoor echt eco-transport wordt gerealiseerd, wat van groot belang is voor het verbeteren van de stedelijke luchtkwaliteit en het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, aldus de fabrikant.

Lees ook: nederland-buurthub-met-17-woningen-slaat-energie-uit-zonnepanelen-op-in-waterstof

Een primeur voor Nederland. 17 woningen in de nieuwbouwwijk Havenstadt in Stad aan het Haringvliet hebben sinds begin deze zomer een gezamenlijke installatie die zonnestroom omzet in waterstof. Het systeem kan worden gebruikt om in de zomer de woningen te koelen en in de winter te verwarmen. Aan de ontwikkeling van het project met de naam InnovaHub is jaren gewerkt.

“Dit project is een toonbeeld van samenwerking tussen bedrijven, gemeente, veiligheidsregio en de inwoners van Stad aan het Haringvliet. We zijn enorm trots op het eindresultaat”, meldt Hylife Innovations. De zonnestroom van de woningen wordt aangewend voor de woonhuisinstallatie, opgeslagen in batterijen, of omgezet in waterstof, dat ook weer opgeslagen wordt. Door deze techniek is de wijk voor 90% van het jaar zelfvoorzienend.

InnovaHub is een energy-hub. “De slimme energieopslag slaat zonne-energie op in batterijen, warm water en groene waterstof”, licht Head of Engineering Niels de Smet toe. “Iedere vorm van energieopslag leidt tot verliezen. Daarom zorgt een energy managementsysteem ervoor dat de verschillende vormen van opslag het meest efficiënt worden ingezet. Hierdoor is de wijk grotendeels zelfvoorzienend en wordt het elektriciteitsnet nauwelijks belast.”

De warmte en koude uit het warmtenet is afkomstig uit een huisje van 6 bij 8 meter, de machinekamer van het warmtesysteem. Daar staat een viertal monoblock lucht/water-warmtepompen van 18 kWth per stuk opgesteld op het dak, die een groot warm cv-water-buffervat van 4000 liter voeden met water op een temperatuur van ongeveer 50 graden.

Het energy management systeem gaat de installatie aansturen op basis van weersverwachting, energieprijzen en verwacht energieverbruik in de woningen. Zo worden bijvoorbeeld op een goede zomerse dag de batterijen binnen 2 uur opgeladen met de zonnestroom. De extra opgewekte energie kan dan omgezet worden in waterstof. In de Hub zijn 6 racks met ieder 5 AEM elektrolysers EL 2.1 (Anion Exchange Membraan) van Enapter geplaats. Deze hebben een capaciteit van 72 kW. Het benodigde water voor de waterstofproductie is afkomstig van regenwater van het dak van de hub en vervolgens onder de hub opgeslagen (max. 2.000 liter). Een waterbehandelingskit demineraliseert het water voordat het gebruikt wordt.

Met een compressor wordt de waterstof uit de elektrolysers verhoogd van 35 bar naar 300 bar voor opslag in manshoge cilinders. Bij de hub staan 7 bundels met ieder 18 cilinders met een maximale totale opslagcapaciteit van 120 kg.

De elektrische energie die voor de warmtepompen nodig is, komt grotendeels van de 375 zonnepanelen die op de naastgelegen overdekte parkeerplaatsen en op de daken van de woningen en appartementen liggen. Op momenten dat de stroom niet gebruikt kan worden voor de warmtepompen, kan deze ook worden aangewend om de elektrische accu’s te voeden of voor de productie van waterstof in de elektrolysemodules van Enapter.

Een slimme energiemanager, die ook rekening houdt met onder meer weersvoorspellingen en energieprijzen op de markt, zorgt ervoor dat de energiestromen optimaal gestuurd worden. Scheurleer: “Zo is een slimme energiehub niet alleen goed voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening, maar ook financieel aantrekkelijk voor alle betrokken partijen. Vandaag staan deze verdienmodellen nog in de kinderschoenen en zal er regelgevend nog een en ander moeten aangepast worden om dit ook effectief in te voeren.”

Door vraag en aanbod van lokaal opgewekte en opgeslagen energie slim af te stemmen op wijkniveau, zorgt de hub ervoor dat duurzame energie optimaal benut wordt. De hub zorgt dat er minder energie verloren gaat en vermindert de druk op het net tijdens piekmomenten.

De 17 woningen die zijn aangesloten op InnovaHub vormen de basis voor een vierjarige pilot. Deze huizen zijn uitgerust met vloerverwarming en individuele thermostaten. Dit is niet anders dan een standaard concept nieuwbouwwoning. Als back-up op de collectieve energievoorziening heeft elke woning ook nog een warmtepomp. Dankzij InnovaHub zijn de woningen voor 90 procent zelfvoorzienend in hun energiebehoefte. De overige 10 procent wordt geleverd via het reguliere elektriciteitsnet om te zorgen voor een ononderbroken energietoevoer. “Na de evaluatie van deze pilot zullen we het concept verder opschalen en toepassen bij grootschalige woning of industrie bouw.”

InnovaHub is een initiatief van Hylife Innovations uit het Zuid-Hollandse Ouddorp in samenwerking met diverse partners. Het bedrijf ontwikkelt en implementeert energieoplossingen met hernieuwbare energie om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen voor een duurzame toekomst. InnovaHub is tot stand gekomen met een Topsector Energiesubsidie van het Ministerie van Economische Zaken in de vorm van een DEI+-subsidie verleend door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Lees ook: gasleverancier-tyczka-hydrogen-bouwt-derde-waterstoftankstation-in-beieren

Tyczka Hydrogen bouwt een nieuw waterstoftankstation in Schweinfurt, Beieren. Het is het derde H2-tankstation van het bedrijf dat meldt dat het de verkoop van waterstof snel ziet stijgen. Tyczka is een Europese gasspecialist met een focus op industriële gassen en vloeibaar petroleumgas. Om klaar te zijn voor de toekomst heeft het bedrijf inmiddels ook een eigen waterstofafdeling.  

De bouw van het waterstoftankstation (HRS) met een tankcapaciteit van één ton per dag zal naar verwachting medio 2025 starten en vervolgens in de eerste helft van 2026 in gebruik worden genomen. Het geplande tankstation kan waterstofvoertuigen tanken op zowel 350 als 700 bar en is daarmee geschikt voor alle wegvoertuigen op waterstof. Het nieuwe tankstation wordt gebouwd op het industrieterrein van de Neder-Frankische stad Schweinfurt, niet ver van de snelwegen A70, A71 en A7. Dankzij de centrale en gunstige ligging denkt Tyczka dat deze locatie ideaal is voor het voorzien van vrachtwagens van waterstof.  

“De bouw van nog een waterstoftankstation is voor ons bij Tyczka Hydrogen een absoluut passieproject. We zijn enthousiast over de stijging van de waterstofverkoop bij ons bedrijf in het mobiliteitssegment en het leveren van een actieve bijdrage aan het bevorderen van duurzame mobiliteit ”, aldus Dr. Christoph Stiller, hoofd bedrijfsontwikkeling en verkoop bij Tyczka Hydrogen GmbH. 

Burgemeester Sebastian Remelé is zeer enthousiast over de komst van het nieuwe waterstoftankstation. “De stad Schweinfurt is samen met Stadtwerke Schweinfurt erg blij dat Tyczka voor deze locatie heeft gekozen. Deze investering is niet alleen een belangrijke bouwsteen voor het koolstofvrij maken van onze regionale mobiliteit, het is ook een sleutelelement bij het verder vestigen van Schweinfurt als H2-regio.”   

Voor Tyczka Hydrogen is dit al het derde waterstoftankstation in het groeiende tankstationnetwerk. Naast de nieuwe lokatie in Schweinfurt heeft Tyczka Hydrogen nog een eigen tankstation gebouwd bij het transportcentrum in Augsburg, dat op 17 juni is geopend, en is het via Hy2B Hydrogen betrokken bij een tankstation in Hofolding, ten zuiden van München. De tankstations voorzien een groeiend wagenpark van openbaarvervoerbussen, vracht- en bestelwagens, vuilniswagens op waterstof, lichte bedrijfsvoertuigen en brandstofcelauto's.  

De bouw van het waterstoftankstation wordt medegefinancierd door het Beierse ministerie van Economische Zaken, Regionale Ontwikkeling en Energie (StMWi) met 2 miljoen euro als onderdeel van het Beierse tankstationfinancieringsprogramma H2T.

Lees ook: flinke-tegenvaller-voor-vliegen-op-waterstof-pionier-universal-hydrogen-gaat-failliet

Universal Hydrogen, het baanbrekende bedrijf dat in maart vorig jaar een gedeeltelijk op waterstof aangedreven vlucht vanaf Moses Lake in de Verenigde Staten uitvoerde, gaat failliet. Het bedrijf heeft de 100 miljoen dollar die investeerders in het bedrijf hebben gestoken op en het is niet gelukt nieuwe geldschieters te vinden. In een brief aan de aandeelhouders schrijft Mark Cousin, voorzitter en CEO van Universal Hydrogen, dat de raad van bestuur formeel heeft besloten het bedrijf te liquideren nadat pogingen om meer financiering van nieuwe investeerders binnen te halen zijn mislukt.

Universal Hydrogen is een van de weinige bedrijven die het vliegen op fossiele brandstoffen wil vervangen door duurzamere, emissievrije waterstof. In dit geval werd waterstof gebruikt om de motoren aan te drijven in plaats van kerosine. De eerste vlucht boven Moses Lake werd door gouverneur Jay Inslee van Washington State afgelopen jaar gevierd als een van de doorbraken op het gebied van schone energie.

In maart plaatste het tijdschrift Fast Company Universal op de lijst van "Meest innovatieve bedrijven van 2024". Vorige maand meldde het vakblad Aviation Week dat "de emissievrije startup achter de schermen druk bezig is met de voorbereidingen om het testen van voortstuwingssystemen naar een hoger niveau te tillen" en 10 nieuwe vluchtproeven voorbereidde.

Maar de financiën breken het bedrijf nu op. "We konden niet voldoende eigen vermogen of schuldfinanciering verkrijgen om de activiteiten voort te zetten", schrijft topman Cousin. "Desondanks zijn we enorm trots op het werk dat het team heeft gedaan om het eerste commercieel levensvatbare waterstofluchtvaartecosysteem te creëren. Het is onze oprechte hoop dat deze inspanningen zullen voortleven als onderdeel van een toekomstige entiteit."

Universal Hydrogen werd opgericht door Paul Eremenko, een visionair op het gebied van schone energie die voorheen werkte als Chief Technology Officer bij Airbus. Hij was ervan overtuigd dat de zorgen over klimaatverandering in de komende decennia een existentiële crisis voor de luchtvaart zouden veroorzaken. Zijn charisma en technische expertise versterkten de fondsenwerving van het bedrijf in Silicon Valley tijdens de opstartfase. Eremenko staat nog steeds vermeld als CEO op de website van het bedrijf, maar via e-mail meldt hij dat hij eind april al is vertrokken. Eremenko meldt dat private equity-bedrijven uiteindelijk afhaakten bij het concept vanwege de hogere rentetarieven en de voortdurende angst voor een dreigende recessie. Uit documenten van de afgelopen maanden blijkt dat de onderhandelingen over een financiering van 20 miljoen dollar met een Saoedisch investeringsfonds zijn mislukt.

De obstakels voor het succes van Universal waren altijd enorm. Het bedrijf uit Los Angeles moest zowel een waterstofaangedreven voortstuwingssysteem ontwerpen als een nieuwe logistieke infrastructuur opzetten om de waterstofbrandstof op luchthavens te kunnen leveren. Ook moest er rekening mee worden gehouden dat waterstofbrandstof veel meer ruimte inneemt in het vliegtuig dan kerosine, waardoor er minder ruimte is voor passagiers. Een andere grote barrière is dat het project van Universal afhankelijk was van een grote, betrouwbare aanvoer van groene waterstof. Groene waterstof moet worden geproduceerd met behulp van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen zoals wind of zon om het proces emissievrij te maken. Het grootste deel van de waterstof die tot op heden wordt gebruikt, wordt geproduceerd uit aardgas in een proces met veel koolstofdioxide-emissies.

Het team van Universal ontwierp zijn waterstofaangedreven voortstuwingssysteem zodat het kon worden ingebouwd in regionale vliegtuigen. En het werkte aan de ontwikkeling van een ecosysteem op luchthavens waarbij vloeibare waterstof zou worden geleverd door vrachtwagens in grote cilindrische modules die direct in de vliegtuigen konden worden geladen.

Universal Hydrogen was ook actief in Europa. In Toulouse, Frankrijk, werd gewerkt aan de ombouw van een groot regionaal vliegtuig. In Frankrijk werden ook de verwisselbare modules voor vloeibare waterstof ontwikkeld, die per vrachtwagen konden worden vervoerd. Het idee was dat hiermee de infrastructuur zou worden gecreëerd die nodig is om waterstof naar luchthavens over de hele wereld te leveren. In de brief van Cousin werd aan de aandeelhouders meegedeeld dat de Franse tak van het bedrijf ook wordt geliquideerd.

Na Universal Hydrogen is er nog een startup bezig met de ontwikkeling van vliegtuigen op waterstof. Het bedrijf ZeroAvia heeft een hoofdkantoor in Californië en een onderzoeks- en ontwikkelingsfaciliteit op Paine Field in het Amerikaanse Everett nabij Seattle, waar een team van ongeveer 40 mensen werkt aan de productie van het waterstofaandrijfsysteem.

Lees ook: nederland-zeer-efficiente-en-officiele-waterstofauto-verbruikt-1-139-gram-waterstof-per-kilometer

Een prachtige prestatie van het Eco-Runner Team Delft. De zeer efficiënte waterstofauto van de studenten van de Technische Universiteit heeft op slechts 1,45 kilogram waterstof 1273 kilometer afgelegd. De 25 studenten werkten negen maanden aan het H2-voertuig dat goedgekeurd werd om de openbare weg op te mogen. Er werd uiteindelijk aan 1301 eisen voldaan en dat leverde een  officieel nummerbord op. 

Vanaf september 2023 heeft het team gewerkt aan de Eco-Runner XIV. De groep studenten vertrok op maandag 17 juni voor de wereldrecordpoging naar Friesland. Daar is geprobeerd het huidige record, de 1360 kilometer van Toyota, te verslaan. De tank van de Eco-Runner XIV was met 1,45 kilogram waterstof gevuld. Het team reed daarbij over de openbare weg om zo veel mogelijk kilometers af te leggen. Dwars door het Friese landschap passeerde de auto continu fietsers, koeien en schapen langs de wegen van de beroemde Elfstedentocht. In totaal is het studententeam zeven dagen bezig geweest om de tank over 1273 kilometer leeg te rijden. Dat is meer dan van Delft naar Milaan. Het team verwachtte de tank sneller leeg te rijden, maar vanwege weersomstandigheden en technische uitdagingen duurde dit uiteindelijk langer. Op 24 juni om 18.46 uur was de tank dan eindelijk leeg.

Ondanks de geweldige prestatie vinden de studenten het een teleurstelling dat de wereldrecordpoging niet is gelukt: “‘Natuurlijk balen we, maar we zijn wel enorm trots op onze prestatie. We hebben zelf in slechts negen maanden een waterstofauto gebouwd en deze ook nog eens voor het eerst officieel voor de openbare weg laten registreren”, meldt Electronics Engineer Nick Jonckers Newton. Toch zaten de studenten behoorlijk dichtbij het wereldrecord: “Met de 1273 kilometer komen we toch bizar dichtbij. En wie weet zie je de Eco-Runner binnenkort bij het stoplicht”, aldus Sten de Roon, Chief Powertrain & Electronics.

Dit jaar wilde het 14e team het dubbel aanpakken: niet enkel de efficiëntste zijn, maar ook nog eens een voertuig bouwen dat op de openbare weg mag rijden. Het team heeft gezocht naar de perfecte balans tussen veiligheid en efficiëntie. De Eco-Runner van 2024 ziet er daarom net wat anders uit dan zijn voorgangers, omdat er rekening moet worden gehouden met de eisen van de RDW. Voor het eerst heeft de auto zijspiegels, een ontwaseming systeem, een handrem, een stuurslot en natuurlijk het nummerbord. Daarnaast moesten de lampen feller zijn met verschillende standen, de ramen groter en moest de auto bij een gewoon waterstoftankstation bijgetankt kunnen

“De route van de Elfstedentocht is niet voor niets gekozen”, zegt Operations Manager Julie den Dekker. Door deze route te rijden met een super efficiënte waterstofauto die door de RDW gekeurd is, wil het team laten zien wat de potentie van waterstof is in de energietransitie en dat het tijd is om de overstap te maken naar duurzame brandstoffen.

Lees ook: belgie-vil-en-dhl-testen-mulag-h2-bagage-trekker-en-waterstoftankstation-op-brussel-airport

Op Brussel Airport hebben de Stargate EU Green Deal-projectpartners VIL en DHL  de afgelopen weken een innovatieve en emissievrije bagage-trekker op waterstof getest. Het voertuig wordt gebruikt om meerdere aanhangwagens achter elkaar te trekken om koffers en/of andere goederen van en naar (transport)vliegtuigen te transporteren. De waterstofpilot voor grondafhandeling, een primeur voor de luchthaven, moet alle betrokken partners inzicht geven in de potentie van waterstof als alternatieve brandstof. Net als elektrische grondafhandelingsapparatuur vermindert het gebruik van waterstof zowel de uitstoot als de geluidsimpact van grondoperaties aanzienlijk.

Om de test vlot te laten verlopen is aan het begin van de testperiode in samenwerking met WaterstofNet, op het asfalt van Brussel Airport een mobiel waterstoftankstation geïnstalleerd waar het voertuig moeiteloos kan tanken. Het tanken en de werkzaamheden worden uitgevoerd door getrainde en gecertificeerde operators, aangezien het project uitgebreide training omvat voor gebruikers, logistieke managers, monteurs, brandweer en gezondheids- en veiligheidspersoneel. De proef met waterstof maakt deel uit van het Stargate-project, een project van Brussel Airport met een consortium van 21 partners, om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor duurzame luchthavens en luchtvaart.

Pakjesvervoerder DHL test het eerste waterstofprototype voor grondafhandelingsactiviteiten, een Mulag-trekker met een geïntegreerd waterstofbrandstofcelsysteem. De trekker voor het vervoeren en laden van vracht wordt via het mobiele station ter plaatse van waterstof getankt.

Het doel van deze pilot is om het potentieel van waterstof als alternatieve brandstof voor grondafhandelingsapparatuur te onderzoeken en inzicht te krijgen in de benodigde procedures om deze brandstof op een luchthaven te gebruiken. De test zal model staan voor andere partnerluchthavens binnen het Stargate-project en waardevolle inzichten bieden in vergunningaanvraagprocessen, veiligheidseisen en operationele ervaringen voor alle luchthavenpartners. De test heeft in totaal zes weken geduurd.

 Net als elektrische grondafhandelingsapparatuur hebben voertuigen op waterstof geen CO2-uitstoot en geen geluidsoverlast, wat zowel de omwonenden als het luchthavenpersoneel ten goede komt. Een van de voordelen van waterstof is dat voertuigen direct kunnen tanken, wat voor bepaalde handelingen interessant kan zijn en minder afhankelijk maakt van het elektriciteitsnet. Dit initiatief is een belangrijke stap in de richting van een bredere adoptie van waterstoftechnologie in de luchtvaart, en maakt de weg vrij voor een duurzamere toekomst.

Lees ook: zuidelijke-waterstofcorridor-vanuit-algerije-via-de-middellandse-zee-naar-europa

Duitsland, Italië en Oostenrijk gaan gezamenlijk optrekken bij de ontwikkeling van een Noord-Afrikaanse waterstofcorridor. De waterstof moet grootschalig opgewekt worden in het noorden van Afrika en via bestaande aardgaspijpen in Italië aanlanden. Vandaar gaat de H2 verder in noordelijke richting naar Beieren in Duitsland en Oostenrijk. De EU heeft deze zuidelijke waterstofcorridor al uitgeroepen tot een zogenaamd project van gemeenschappelijk belang, waardoor de financiering is vergemakkelijkt.

Het gaat daarbij vooral om de levering van groene waterstof, die in Noord-Afrika met wind of zon wordt opgewekt. Daarbij wordt maximaal gebruik gemaakt van de bestaande aardgaspijpleidingen van Algerije via Tunesië naar Italië, Oostenrijk en Duitsland.

De Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck is positief over het plan. “De zuidelijke corridor zal een belangrijke rol spelen, vooral bij het voorzien van de Zuid-Duitse deelstaten van groene waterstof. Met een goed functionerende grensoverschrijdende waterstofpijpleidinginfrastructuur op deze route kan een grote stap gezet worden om een ​​volledig verbonden Europees waterstofnetwerk te bouwen.” De staten gaan ervan uit dat het bestaande netwerk van 3000 kilometer voor ongeveer 70 procent uit oude aardgaspijpen gaat bestaan.

Habeck heeft in februari al een bezoek gebracht aan Algerije, dat momenteel een van de belangrijkste aardgasleveranciers van de EU is. Vanaf ongeveer 2030 zou Algerije de bestaande verbinding kunnen gebruiken voor de levering van waterstof in plaats van aardgas, dat goedkoop geproduceerd kan worden met zon of wind in het grootste land van Afrika. Tegen 2040 zou Algerije in ongeveer tien procent van de waterstofbehoefte van de EU kunnen voorzien.

De pijpverbinding is met name voor het zuiden van Duitsland van belang, aangezien andere geplande waterstofverbindingen vanuit Noorwegen of Groot-Brittannië allemaal in Noordwest-Duitsland aankomen. 

Zie ook: australie-toyota-en-walkinshaw-testen-tundra-pick-up-met-h2-verbrandingsmotor

Diverse media in Australië melden dat Toyota Australia samenwerkt met Tundra-conversiepartner Walkinshaw aan een pick-up op waterstof. Het zou gaan om een zeer geheim testprogramma. Het is niet voor het eerst dat Toyota voertuigen op waterstof test in Australië. Bijzonder is wel dat het dit keer niet gaat over een elektrische wagen met een brandstofcel, maar om een voertuig met een waterstofverbrandingsmotor.

De zogenaamde Pick-up Hydrogen HiAce wordt aangedreven door dezelfde twin-turbo 3,5-liter V6-benzinemotor die wordt aangetroffen in een verscheidenheid aan Toyota- en Lexus-modellen over de hele wereld. In de HiAce zijn het vermogen en koppel beperkt tot respectievelijk een bescheiden 120 kW en 354 Nm – vergeleken met 290 kW/650 Nm in de krachtige versie van de niet-hybride i-FORCE die in de toendra werd gebruikt.

Gevraagd naar het waterstof-ICE-programma met de Tundra in Australië, laat een woordvoerder van Toyota Australia weten: “Toyota onderzoekt altijd vele mogelijkheden, maar we geven geen commentaar op speculaties over voertuigontwikkelingsprogramma’s.”

Bij de lancering van het Hydrogen HiAce-programma afgelopen november vertelde Toyota's mondiale president van waterstofprojecten, Mitsumasa Yamagata, aan de autobranche dat voertuigen zoals Tundra, HiLux en LandCruiser bij uitstek geschikt zijn voor de ultra-lage-emissietechnologie als een verbrandingsmotor, die wordt gezien als een betaalbaarder en minder complex alternatief dan de brandstofcel.”

De vice-president van verkoop, marketing en franchiseactiviteiten van Toyota Australia, Sean Hanley, benadrukte ook het belang van het aanbieden van bredere oplossingen dan alleen batterij-elektrische aandrijflijnen om de CO2-uitstoot te helpen verminderen nu diesel langzaam wordt uitgefaseerd. “BEV’s zullen geschikt zijn voor een groep mensen en sommige landen zullen ze een stuk sneller adopteren omdat het daar werkt. Maar als je wilt dat het voertuig 700 kilometer aflegt en drieënhalve ton trekt, is dat een andere zaak. Daarom gaan we de autokopers de keuze geven. De waterstofverbrandingsmotor is een mooi emissievrij alternatief voor een betaalbare prijs.”

De auto is niet 100% CO2-neutraal, maar wel 99,8 procent. 0,2 procent uitstoot komt door de smeeroliën in het verbrandingsproces.

Lees ook: china-zeer-krachtige-rangeerlocomotief-op-waterstof-trekt-105-wagons-met-kolen

China's eerste krachtige waterstofaangedreven rangeerlocomotief, ontwikkeld door CRRC Zhuzhou Locomotive Co., Ltd. en China Energy Group, heeft voor het eerst een laadtest van 10.000 ton voltooid. De mijlpaal werd voltooid op Sidaoliu Station aan de Bazhun-lijn van de Xinshuo-spoorweg. Van hieruit werd met de waterstoflocomotief 105 wagons met kolen over 2 kilometer met constante snelheid gesleept. In een tijdsbestek van 165 minuten werd 40 kilogram waterstof verbruikt. Daarmee markeerde de locomotief een belangrijke doorbraak in de marktgerichte toepassing van waterstofkracht op de Chinese zware-afstandsspoorwegen.

De locomotief op waterstof is uitgerust met een brandstofcel en een lithiumbatterij. Het voertuig heeft een maximaal vermogen van 2.400 kilowatt en een ontwerpsnelheid van 100 kilometer per uur. Met een maximale starttrekkracht van 560 kN heeft de locomotief een draagvermogen van 10.000 ton op vlakke lijn en een draagvermogen van 5.000 ton op een helling van 4%. De locomotief heeft een modulair, gestandaardiseerd en universeel ontwerp.

Met de succesvolle test van de tractie- en uitrustingsassemblage van de locomotief, is de tweede fase van de test voor China's eerste krachtige rangeerlocomotief op waterstofenergie voltooid. Dit is een mijlpaal in het proces van fossiele trelvoertuigen naar 100% emissievrij.

Foto: de rangeerlocomotief laadt kolen op lage en constante snelheid op Sidaoliu Station

Lees ook: nederland-grootste-waterstof-fabriek-van-europa-krijgt-vorm-in-rotterdam

Op de Maasvlakte bij Rotterdam wordt volop gewerkt aan de grootste electrolyser van Europa. Energiebedrijf Shell bouwt hier een waterstoffabriek met een vermogen van 200 MW die rechtstreeks wordt aangesloten op het windpark Hollandse Kust Noord in de naastgelegen Noordzee. Dit park is deels eigendom van Shell en deels van Eneco.

De fabriek met de naam Holland Hydrogen 1 kan 60-duizend kilo groene waterstof per dag produceren. Deze gaat voor de grootste deel naar het Shell Energy and Chemicals Park Rotterdam via de toekomstige HyTransPort-pijpleiding. In de raffinaderij vervangt het een deel van het grijze waterstofgebruik, waarmee de productie van energieproducten zoals benzine, diesel en kerosine gedeeltelijk koolstofvrij wordt.

Naarmate er meer waterstoftrucks op de markt komen en het netwerk van waterstofvulpunten voor zwaar vervoer groeit, kan de levering van groene waterstof ook hierop worden gericht om te helpen bij het koolstofvrij maken van het wegvervoer.

Shell heeft een contract gesloten met het Duitse bedrijf Thyssenkrupp voor levering van de electrolysers waarmee het bedrijf de groene waterstof gaat maken.

Lees ook: italie-twijfels-bij-uitrol-van-grootste-busvloot-op-waterstof-binnen-europa

Tper, het bedrijf dat het openbaar vervoer in de Italiaanse stad Bologna verzorgt, beschikt binnen enkele jaren over de grootste vloot waterstofbussen van Europa. Met een bedrag van 93 miljoen euro, beschikbaar gesteld door de Europese Unie en afkomstig uit het Corona Herstelfonds, worden 127 nieuwe stadsbussen met een brandstofcel aangeschaft. De lucht boven Bologna moet daardoor een helderder worden, maar in de plannen zitten nog veel ondoorzichtigheid.

Het is een zeer ambitieus project van bisbedrijf Tper. Het bedrijf zegt klaar te zijn om tegen 2026 127 voertuigen op de weg te hebben, de eerste al eind dit jaar, dankzij een lening van 93 miljoen euro uit het National Recovery and Resilience Plan (Pnrr) deels gefiniancierd door de Europese Unie. Maar waterstof is nog steeds een zeer veelbelovende en complexe technologie die volgens verschillende wetenschappers een aantal onzekerheden met zich meebrengt.

“Het type bus dat in het openbaar vervoer in Bologna zal worden gebruikt is 12 meter met full-cell technologie”, legt directeur van Tper Paolo Paolillo uit. “De waterstof wordt aan boord opgeslagen in hogedrukcilinders onder 350 bar. De bussen stoten alleen waterdamp uit. De voertuigen worden ingezet in Bologna en de voorsteden om de laatst overgebleven dieselvoertuigen en een deel van de methaanvoertuigen te vervangen. We kiezen daarbij voor de langere afstanden die onze batterij-electrische bussen niet kunnen overbruggen.”

Dankzij andere nationale subsidie zal de waterstofvloot straks in totaal 157 voertuigen tellen en 12% van de totale vloot uitmaken. Het project kreeg al de nodige lof van minister van Milieu Gilberto Pichetto Fratin : “We zetten op nationaal niveau veel in op waterstof”, zei hij tijdens een verkiezingsbezoek aan de stad. Het vervoersbedrijf Tper voert al jaren een beleid dat er voor heeft gezorgd dat het wagenpark van het ov-bedrijf tot de minst vervuilende van alle Italiaanse metropolen behoort. Het bedrijf is met een mix van waterstof en batterij-electrisch hard op weg om in 2030 CO2-vrij te zijn.

De door Tper uitgeschreven aanbesteding voor het aankopen van bussen werd gewonnen door Solaris Bus&Coach, een wereldwijde busproductiegigant die de 127 nieuwe bussen gaat leveren. Een bus op waterstof kost 600-duizend euro. De wereldwijde Wolftank-groep zorgt dat bij de stadsdepots tankstations komen en dat bij de garage Due Madonnas en bij Ferrara modulaire waterstofproductielokaties komen te staan. De gezamenlijke investering bedraagt hiervoor 15,5 miljoen. Het bedrijf meldt dat een kilo waterstof tussen de 5 en 10 euro gaat kosten en dat de bussen daar 14 kilometer op kunnen rijden.

Hoewel de uitstoot 'op locatie' nul is, roept het gebruik van waterstof in het transport twijfels en kritiek op van onderzoekers, die de daadwerkelijke duurzaamheid van de gehele toeleveringsketen vanaf het begin in twijfel trekken. Ongeveer 40 kilometer van het hoofdkantoor van Tper, in een ongebruikt gebied bij Modena, zal een nieuw productiecentrum worden gebouwd dat tot 400 ton waterstof per jaar zal kunnen leveren. Deze ‘Hydrogen Valley’ beheerd door Hera en Snam zal worden aangedreven door een fotovoltaïsch systeem van 6 megawatt en zal ‘groene’ waterstof produceren via electrolyse.

Een mogelijkheid waarvoor busbedrijf Tper al interesse heeft getoond. Het lijkt een perfecte combinatie, althans op papier. Maar voor Nicola Armaroli , onderzoeksdirecteur van de National Research Council, is het juist een twijfelachtige oplossing: “Het zal nooit genoeg waterstof produceren voor de nieuwe vloot van 127 bussen.” Ter ondersteuning van zijn proefschrift levert Armaroli een reeks gegevens. Als het verbruik van een bus 10 kilo waterstof per honderd kilometer bedraagt, en het gemiddelde dagelijkse aantal kilometers 500 bedraagt, heeft de Tper-vloot jaarlijks ruim 2300 ton waterstof nodig om te kunnen rijden. Zoveel wordt bij lange na niet geproduceerd in Modena. En bij de Eni-fabriek in Ravenna, waar waterstofproductie zou kunnen plaatsvinden door het verbruiken van fossiele brandstoffen, is de waterstof allesbehalve groen.

Directeur Paolillo van Tper vindt de verbruikscijfers waarmee Armaroli rekent veel te hoog: "Het dagelijkse verbruik van waterstof zal veel minder zijn. Met de Bolognese fabriek bij het Due Madonne-depot streven we ernaar om minimaal 70% van de waterstofbehoefte te produceren."  

Onderzoeker Armaroli heeft meer twijfels. Volgens hem gaat het transport naar Bologna plaatsvinden met buizentrailers. “Daarvoor zijn minimaal tien vrachtbewegingen per dag nodig. Deze vrachtwagens stoten veel schadelijke emissie uit. Ook dat is onwenselijk”

Of de inzet van in totaal 157 waterstofbussen in Bologna een succes gaan worden en of de Europese subsidie goed is besteedt, zal de komende jaren moeten blijken.

Lees ook: duitsland-belangrijke-trans-europa-naturgas-pipeline-wordt-omgebouwd-naar-waterstof

In de omgeving van Rheinau in het zuidwesten van Duitsland wordt volop gewerkt aan de bouw van een van de belangrijkste toekomstige waterstofpijpleidingen van Europa. De Trans Europa Naturgas Pipeline loopt van Aken via Karlsruhe langs de grens met Frankrijk naar Zwitserland. De bestaande aardgaspijp bevat microscheurtjes, zodat deze vervangen moet worden om in de toekomst waterstofgas te kunnen produceren.

In totaal is de pijpleiding 500 kilometer lang. Dit deel van de leiding moet ongeveer 30.000 huishoudens van gas voorzien. De aardgaspijp ligt al bijna 70 jaar in de grond en vertoont microscheurtjes. Het toekomstige waterstofgas, het kleinste molecuul ter wereld, kan hierdoor makkelijk ontsnappen. Vandaar dat 29 kilometer van het traject helemaal moet worden vervangen.

Het traject tussen Baden-Baden en Kehl, dat momenteel wordt omgebouwd naar waterstof, maakt deel uit van de Trans Europa Naturgas Pipeline (TENP), een van de belangrijkste Europese gaspijpleidingen. De route loopt van Aken tot aan de Zwitserse grens in Lörrach.

Volgend jaar moeten de werkzaamheden worden afgerond.

Lees ook: australie-liebherr-en-fortescue-bouwen-grootste-mijnvoertuig-ter-wereld-op-waterstof

Twee grote Amerikaanse trucks van Hyundai (links) en Nikola/Iveco tanken tegelijk waterstof bij het grootste waterstoftankstation ter wereld dat staat in Oakland, Californië. Het station kan 200 vrachtauto’s per dag van waterstof voorzien. Iedere minuut vult het compressiesysteem de tanks met 10 kilo H2 onder 700 bar. De gemiddelde tanktijd ligt daarom onder de 10 minuten.

In totaal kan er ongeveer 15-duizend kilo waterstof per 24-uur getankt worden. Daarvoor heeft het station twee snelle dispensers voor 700 bar en vier normale dispensers voor 700 bar. Alle tankpunten kunnen tegelijk worden gebruikt. In de regio rijden 30 zware trucks op waterstof van Hyundai en nog enkele van de Amerikaanse H2-truckfabrikant Nikola. De verwachting is dat het aantal vrachtauto’s op waterstof in de regio Oakland snel zal groeien.

Lees ook: verenigd-koninkrijk-powercell-levert-brandstofcelsysteem-voor-onderzoeksschip-prince-madog

Waterstofbrandstofceltechnologiebedrijf PowerCell heeft een order ontvangen van offshore dienstverlener OS Energy, voor de levering van twee 100 kW brandstofcelsystemen. De brandstofcellen zijn bestemd voor het onderzoeksschip  Prince Madog (foto), mede-eigendom van de Britse Universiteit van Bangor, dat in de toekomst grotendeels emissievrij gaat varen. Het retrofitten gaat 6,5 miljoen euro kosten.

De Prince Madog  krijgt voor dat bedrag een waterstof-elektrisch hybride voortstuwingssysteem. De retrofitwerkzaamheden moeten begin 2025 voltooid zijn, met een demonstratie gepland voor maart 2025. De verwachting is dat de uitstoot van het schip met ongeveer 60% zal worden verminderd. Waterstofbedrijf PowerCell meldt dat de order een aanzienlijke uitbreiding betekent van het aanbod van het bedrijf in het segment van kleinere commerciële en pleziervaartuigen, inclusief zowel retrofits als nieuwbouw, en laat zien dat de technologie klaar is voor bredere toepassing.

“Terwijl de grote zeeschepen die nieuwe brandstoffen nodig zullen hebben ongeveer 85% van de CO2-voetafdruk van de maritieme industrie uitmaken, is de overige 15% nu klaar om koolstofarm te worden door middel van brandstofcellen” meldt een woordvoerder van PowerCell. “Volgens de Internationale Maritieme Organisatie vertegenwoordigt 15% van de kleinere shortsea-schepen nog steeds een jaarlijkse uitstoot van ongeveer 150 miljoen ton CO2-uitstoot”,

Richard Berkling, CEO van PowerCell in Zweden is blij met de opdracht: “We zijn er trots op voorop te lopen op het gebied van duurzame maritieme technologie. Onze scheepsbrandstofcelsystemen bieden verschillende voordelen ten opzichte van traditionele dieselgeneratorsets, waaronder nul-emissie, stille werking en uitzonderlijke betrouwbaarheid. Bovendien heeft ons 100 kW maritieme brandstofcelsysteem dezelfde voetafdruk als conventionele oplossingen, waardoor een naadloze integratie in bestaande scheepsontwerpen wordt gegarandeerd. Deze voordelen zijn van cruciaal belang nu de sector op weg is naar groenere en efficiëntere oplossingen.”

Martin Nuernberg, Managing Director van OS Energy, VK, is ook enthousiast over de nieuwe stap: “We zijn verheugd om samen te werken met PowerCell, een leider op het gebied van brandstofceltechnologie, om de Prins Madog uit te rusten met de nieuwste voortstuwingssystemen voor schepen. Deze order is een cruciale stap in ons streven naar innovatie en verantwoordelijkheid voor het milieu, en toont het potentieel van waterstoftechnologie bij het transformeren van de maritieme industrie.”

Het project wordt financieel ondersteund door het Britse ministerie van Transport als onderdeel van de Clean Maritime Demonstration Competition Round 3 (CMDC3) – uitgevoerd in samenwerking met Innovate UK.

Lees ook: oostenrijk-uit-onderzoek-blijkt-dat-risico-van-waterstofincidenten-in-tunnels-klein-is

Een team van de Technische Universiteit van Graz, Oostenrijk, heeft het risico en het schadepotentieel van waterstofvoertuigen in tunnels geanalyseerd en hieruit aanbevelingen afgeleid. De conclusie? Eventuele schade zou groot zijn, maar het optreden ervan is onwaarschijnlijk. De onderzoekers presenteerden de bevindingen op de 12e Internationale Conferentie over Tunnelveiligheid en Ventilatie.

Naast elektrische voertuigen worden ook voertuigen op waterstof gezien als alternatief voor conventioneel aangedreven voertuigen. Een toename van het aantal van dergelijke auto’s met brandstofcellen gaat echter ook leiden tot volledig nieuwe gevarenscenario’s, vooral in tunnels.

In het HyTRA-project heeft de Technische Universiteit van Graz (TU Graz) onderzocht welke soorten incidenten met waterstofvoertuigen in tunnels realistisch zijn, welke gevaren er ontstaan ​​voor mens en tunnelconstructie en welke maatregelen genomen kunnen worden om deze risico’s te minimaliseren.

Er zijn vrijwel geen gegevens over echte ongevallen waarbij voertuigen op waterstof in tunnels betrokken zijn, vanwege het lage verkeersaandeel tot nu toe. Daarom kon slechts een ruwe schatting van de waarschijnlijkheid van optreden worden gemaakt op basis van ervaringen met voertuigen op gas, die een lage waarschijnlijkheid aangaven.

Volgens de huidige norm wordt waterstof in auto's opgeslagen onder een druk van 700 bar en in vrachtwagens en bussen onder een druk van 350 bar. Als er schade ontstaat aan een tank, komt er snel veel energie vrij; als waterstof vlam vat, brandt het bij temperaturen boven de 2.000 graden Celsius. Hoewel de tanks zeer robuust zijn en goed beschermd tegen mechanische schokken, zijn ze niet bestand tegen een kop-staartbotsing met een vrachtwagen.

De meest waarschijnlijke uitkomst van een ongeval met een waterstofauto is dat er geen significante impact van de waterstof zal zijn. Bij ernstige ongevallen kunnen zich echter drie verschillende gevarenscenario’s voordoen:

In het eerste geval wordt het thermische drukontlastingsapparaat (TPRD) geactiveerd wanneer de druk stijgt als gevolg van een thermische impact (bijvoorbeeld een voertuigbrand), waardoor de waterstof in een gecontroleerde straal uit de tank vrijkomt. Door het afblazen van H2 wordt voorkomen dat de tank scheurt.

Als de afgevoerde waterstof ontbrandt – wat gemakkelijk kan gebeuren als het met lucht wordt gemengd – wordt de vlam naar de grond gericht. Toch blijft het gevaarlijk omdat waterstof brandt zonder kleur of geur, maar de gevarenzone is beperkt.

Als het afblaasventiel hapert, kan de tank ontploffen, waardoor een explosiegolf ontstaat die zich door de hele tunnel verspreidt. Tot een afstand van ongeveer 30 meter bestaat er levensgevaar, tot ongeveer 300 meter afstand bestaat het risico op ernstig inwendig letsel, zoals longbloedingen, en verder weg bestaat nog steeds het risico op gescheurde trommelvliezen.

Het derde scenario is het minst waarschijnlijk. Dit ontstaat wanneer de waterstof vrijkomt zonder te worden ontstoken. Als het lichtste element in het periodiek systeem stijgt waterstof op en verzamelt zich in een wolk onder het tunnelplafond. Als daar een ontstekingsbron aanwezig is (bijvoorbeeld hete lampen of een elektrische impuls die een ventilator start), volgt er een waterstofwolkexplosie.

“Uit ons onderzoek is gebleken dat de gevarenscenario’s met waterstofvoertuigen weliswaar relatief onwaarschijnlijk zijn, maar dat ze een groot potentieel voor schade met zich meebrengen. Moderne waterstoftanks zijn zo veilig gebouwd dat er veel mis moet gaan voordat de waterstof kan ontsnappen”, zegt Daniel Fruhwirt van de Instituut voor thermodynamica en duurzame voortstuwingssystemen aan de TU Graz (foto).

“Bovendien voldoet de transportinfrastructuur in de Oostenrijkse tunnels waarschijnlijk aan de strengste eisen van Europa. Omdat we maar één exploitant hebben voor alle autosnelwegen en snelwegtunnels, is het veiligheidsniveau ook zeer homogeen. Qua infrastructuur is er nauwelijks sprake van gevaar voor schade aan de tunnelconstructie, maar ongelukken zouden gevaarlijk zijn voor mensen."

Om de risico's te minimaliseren hebben Fruhwirt en zijn projectteam verschillende maatregelen aanbevolen. Strengere snelheidslimieten die worden bewaakt met sectiecontrole, nauwkeurige afstandscontroles die signaleren wanneer bestuurders te dicht volgen, en snelheidslimieten die eerder in de file worden weergegeven, zodat de snelheid al laag genoeg is als ze aan het einde van de file aankomen bij een kop-staartbotsing slechts geringe schade veroorzaken.

“Wat in de meeste EU-lidstaten al is geïmplementeerd als gevolg van de ernstige gebeurtenissen eind jaren negentig en begin jaren 2000, is dat alle tunnels op autosnelwegen en snelwegen met een lengte van meer dan 500 meter met dubbele buizen zijn aangelegd. Tunnels over een langere lengte worden over het algemeen niet meer gebruikt voor tweerichtingsverkeer. Dit vermindert het risico aanzienlijk”, legt Fruhwirt uit.

Lees ook: frankrijk-swiss-steel-group-gaat-staalfabriek-in-ugine-verduurzamen-met-groene-waterstof

De Swiss Steel Group, een van de grootste producenten van lange staalproducten ter wereld, gaat  het productieproces verduurzamen met waterstof. In de omgeving van de fabriek in Ugine, in de Franse Alpen, komt een productielocatie voor groene waterstof. Door gedeeltelijk over te stappen op waterstof wil het bedrijf minder fossiele brandstoffen gaan gebruiken. Voor de productie van groene waterstof is een samenwerkingsverband aangegaan met de Franse waterstofpionier Lhyfe.

De Swiss Steel Group meldt dat het de eerste waterstof wil gaan gebruiken in branders, herverwarmingsovens en warmtebehandelingsovens. De staalproducent die jaarlijks 200 miljoen kilo staal produceert, denkt door een deel van het proces over te laten schakelen op waterstof ongeveer 16.000 ton CO2 per jaar te kunnen vermijden. De staalindustrie is wereldwijd een belangrijke bron van CO2-uitstoot en veroorzaakt ongeveer 7% van de koolstofvervuiling.

Waterstofproducent Lhyfe wil tot 12-duizend kilo waterstof per dag gaan produceren met een electrolyser van 30 MW. Het grootste deel van de waterstof is bestemd voor de staalfabriek en wordt via een pijpleiding aangevoerd. Een ander deel gaat naar de mobiliteit in het gebied. Het lijkt dat het waterstofproject een showcase moet worden, in de regio worden de Olympische Winterspelen in 2030 gehouden.

De Franse waterstofproducent Lhyfe richt zich op het produceren en leveren van uitsluitend groene waterstof. In 2021 heeft Lhyfe de eerste groene waterstofproductie-installatie op industriële schaal ter wereld ingehuldigd die is verbonden met een windpark. In 2022 opende het bedrijf het eerste pilotplatform voor de offshore groene waterstofproductie ter wereld.

In 2023 heeft Lhyfe zijn tweede en derde locatie ingehuldigd, en momenteel zijn er verschillende locaties in aanbouw of in uitbreiding in heel Europa. Lhyfe is vertegenwoordigd in 12 Europese landen en had eind december 2023 195 medewerkers. Het bedrijf is genoteerd aan de Euronext-markt in Parijs.

Lees ook: verenigd-koninkrijk-nieuwe-waterstofmotoren-zorgen-voor-balans-op-het-energienet

Energiebedrijf Centrica is in het oosten van het Verenigd Koninkrijk begonnen met de uitbreiding van het Brigg Power Station. Daarvoor worden vier ultra-efficiënte motoren geïnstalleerd die op 100% aardgas, maar ook op 100% waterstof kunnen draaien. De locatie op het Brigg Energy Park in Lincolnshire is in 2020 gesloten, maar wordt nu weer in gebruik genomen om energie te leveren als de zon niet schijnt en de wind niet waait.

Het project heeft tot doel bijna 100 MW aan snel reagerende vermogen toe te voegen om aan de vraag te voldoen tijdens perioden van weinig hernieuwbare energie. De vier nieuwe motoren, die nu worden geplaatst  in de voormalige turbinehal, zijn ontworpen om op waterstof te kunnen draaien. Tijdens een proefperiode, die eind 2024 van start gaat, zal waterstof in de gasvoorziening worden bijgemengd, beginnend bij 3% en oplopend tot 20%, met als langetermijndoelstelling het bereiken van 100% waterstofgebruik.

Eenmaal aangesloten op het elektriciteitsnet, zullen de nieuwe motoren de capaciteit hebben om 20.000 huishoudens de hele dag van stroom te voorzien, waardoor de stabiliteit en betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet behouden blijft.

Centrica's herontwikkeling van het Brigg Energy Park omvat ook de toevoeging van een batterij van 50 MW, waterstofproductie op commerciële schaal met behulp van HiiROC-technologie en de uitbreiding van de gaspiekinstallatie naar 100 MW.

Chris O'Shea , Group Chief Executive van Centrica, zegt: “Alles wat we doen is erop gericht ervoor te zorgen dat onze klanten de energie krijgen die ze nodig hebben, wanneer ze die nodig hebben, tegen de laagst mogelijke prijs.

Kenneth Engblom, vice-president Afrika en Europa bij Wärtsilä Energy, voegt daaraan toe: “Deze installatie zal het gebruik van schone hernieuwbare energie helpen mogelijk te maken door te zorgen voor de benodigde netbalancering .”

De bouwfase zal naar verwachting ongeveer negen maanden duren, waarna de fabriek begin 2025 volledig operationeel zal zijn.

Lees ook: zuid-korea-hyundai-werkt-aan-waterstofauto-nieuwe-nexo-2-0-volgend-jaar-in-de-showroom

Een flinke teleurstelling voor de partners binnen het ‘H2One-project’ in Japan. De gemeente Tsuruga en fabrikant Toshiba hebben besloten een einde te maken aan het experiment met noodstroom op basis van waterstof bij het stadhuis van Tsuruga City. Drie jaar geleden werd het zeer innovatieve systeem geïnstalleerd, maar heeft sindsdien te maken met een reeks storingen. Ontwikkelaar Toschiba en de gemeente stoppen er nu mee.

Bij aanvang van het project was de faciliteit het middelpunt van de stad om waterstofenergie te commercialiseren en er werd verwacht dat het zou kunnen dienen als noodstroombron in tijden van rampen. In praktijk bleek het tegen te vallen, het systeem heeft te kampen met veel storingen en kan niet stabiel functioneren. Afgelopen week heeft de gemeenteraad na een informatiesessie besloten om ermee te stoppen.

Het 'H2One'-elektriciteitsvoorzieningssysteem maakt gebruik van waterstof uit hernieuwbare energiebronnen. Een elektrolyser splitst water met behulp van elektriciteit die wordt geleverd door zonnepanelen van 33 kilowatt op het dak van het stadhuis. De geproduceerde waterstof kan worden opgeslagen in tanks en worden gebruikt om elektriciteit op te wekken wanneer dat nodig is. De maximale stroomopwekkingsoutput bedraagt ​​3,5 kilowatt. Het is geïnstalleerd door Toshiba Energy Systems (Kawasaki City), dat in 2018 een overeenkomst tekende met de stad om waterstofenergie te onderzoeken en te ontwikkelen.

Het nieuwe stadhuis werd in november 2021 in gebruik genomen. Er ontstonden daarna snel problemen met de elektrolyser. In april 2023 waren er al 29 storingen geweest. Sindsdien zijn de meeste functies uitgeschakeld. Volgens de stad is er nooit gevaar ontstaan, omdat de bestaande dieselgeneratoren voldoende noodstroom kunnen leveren aan het stadhuis, dat bij een ramp ook als evacuatieplaats dient.

Na overleg kwamen de stad Tsuruga en Toshiba overeen het contract met betrekking tot het systeem op te zeggen. Het bedrijf zal de ongeveer 1 miljoen euro het project heeft gekost volledig betalen, inclusief subsidies van de overheid en het aandeel van de stad. Toshiba zal ook de apparatuur verwijderen en het terrein terugbrengen naar de staat waarin deze zich bevond voordat de apparatuur werd geïnstalleerd.

Tijdens de briefing legde een vertegenwoordiger van het bedrijf uit dat drie soortgelijke systemen die buiten Tsuruga City zijn geïnstalleerd, ook regelmatig problemen ondervonden. Achteraf was Toshiba te snel met een systeem dat nog niet goed doorontwikkeld was. Vice-burgemeester Toshiyuki Ikezawa van Tsuruga heeft zich richting de raad verontschuldigd. “De plannen waren misschien iets té vooruitstrevend.”

Lees ook: oostenrijk-zorgen-om-watervraag-van-grootste-waterstoffabriek-in-zurndorf-burgenland

Het gebouw moet er bijna gaan uitzien als een modern kantoor: met een grote glazen gevel, een parkeerplaats bedekt met zonne-energiesystemen, te midden van enorme zonnevelden en tientallen windturbines. De komende jaren zal in de gemeente Zurndorf in het noorden van Burgenland een van de grootste waterstofprojecten in Oostenrijk worden gebouwd. Een fabriek die vanaf 2031 40.000 ton groene waterstof per jaar zal produceren. De elektrolyser moet de behoefte van een derde van de Oostenrijk produceren. Met waterstof kan energie afkomstig uit wind en zon seizoensgebonden worden opgeslagen. Via een nieuwe pijplijn wordt hat bedrijfsleven tot aan Wenen van schoon gas zal voorzien. De enige vereiste voor de productie: voldoende elektriciteit en water om via elektrolyse waterstof uit water te produceren.

Er staan ​​veel windturbines en dus groene stroom in Burgenland, in het uiterste oosten van Oostenrijk, dicht bij de grens met Slowakije en Hongarije. Maar er is op bepaalde plekken en op bepaalde tijden minder water. Zo’n grote waterstoffabriek zou kunnen leiden tot nieuwe gebruiksconflicten in een steeds droger wordende regio, vrezen enkele boeren in de regio. Maar ook in andere landen in de wereld stuit de groeiende waterstofproductie herhaaldelijk op kritiek dat er te veel water wordt verbruikt. Het probleem: vooral daar waar veel zon en wind is voor schone elektriciteit, is er vaak een gebrek aan water. Kan de vraag naar water naast schone elektriciteit ook een obstakel worden voor de productie van groene waterstof?

Als het om het waterstofproject in Zurndorf gaat, is het vooral de geplande locatie, niet ver van het Neusiedler Meer, die sommigen verontrust. Water is daar al jaren een gevoelig onderwerp. De afgelopen zomers is het meer herhaaldelijk tot een laag niveau gedaald, wat heeft geleid tot veel discussies over watergebruik en irrigatie in de regio. Onderzoekers waarschuwen dat klimaatverandering de droogte en het waterverbruik in Oost-Oostenrijk kan doen toenemen.

“De waterstanden zien er momenteel goed uit, maar wie weet hoe lang dit zal duren”, zegt Werner Falb-Meixner, voorzitter van de boerenvereniging voor het district Neusiedl am See. Een paar droge weken zijn voldoende, daarna begint de strijd om water. Hij vindt het zorgelijk dat het waterstofproject dat Burgenland Energie samen met Verbund in de regio plant, er straks voor zal zorgen dat nog meer grondwater wordt onttrokken. “Water is hier niet in deze mate beschikbaar.”

Burgenland Energie en de Waterleidingvereniging Noord-Burgenland, die verantwoordelijk is voor de watervoorziening in de regio, zijn van mening dat zorgen over het waterverbruik van de centrale ongegrond zijn. “Vergeleken met de hoeveelheid water die de landbouw nodig heeft voor irrigatie, is het verbruik zeer beperkt”, zegt Helmut Herlicska, technisch manager bij de Waterleidingvereniging Noord-Burgenland. Met 500.000 kubieke meter water per jaar heeft het systeem slechts twee procent nodig van de hoeveelheid water die boeren mogen gebruiken voor irrigatie uit de ongeveer 6.000 goedgekeurde veldputten in het noorden van Burgenland.

Falb-Meixner is niet overtuigd door de argumenten over het waterverbruik. “Het hangt altijd af van de relatie waar je naar kijkt”, zegt hij. “Over het geheel genomen is er mogelijk voldoende water in de regio voor het project. Maar lokaal kunnen er snel knelpunten ontstaan ​​in individuele putten. In plaats daarvan moet de elektriciteit worden getransporteerd naar plekken waar voldoende water is, zoals de Donau, en daar moet waterstof worden geproduceerd.”

Herlicska acht het zeer onwaarschijnlijk dat het systeem lokaal waterknelpunten zal veroorzaken. “Dit alles moet goedgekeurd worden volgens de waterwet. Dit zorgt ervoor dat water duurzaam beschikbaar blijft”, zegt hij. Uitgebreid vooronderzoek heeft bovendien uitgewezen dat de watervoorziening duurzaam is. In de laatste uitbreidingsfase van het project, die naar verwachting in 2031 voltooid zal zijn, zal het systeem gemiddeld zo’n 16 liter water per seconde nodig hebben. Eén enkele veldput kan tussen de 20 en 40 liter per seconde onttrekken. Bovendien ontvangt het systeem geen drinkwater, maar ruw water, dat verder verwerkt zou moeten worden om drinkwater te leveren.

Voor de productie van één kilogram waterstof door middel van elektrolyse is negen liter water nodig. “Maar dat kan alleen als ik al zeer zuiver, schoon water heb”, zegt Viktor Hacker, die onderzoek doet naar groene waterstof aan de Technische Universiteit van Graz. “Want onbehandeld zeewater of kraanwater is geen optie voor elektrolyse. Als je rekening houdt met de behandeling van het water, heb je per kilogram waterstof doorgaans ruim 20 liter water nodig, en voor de ontzilting van zeewater aanzienlijk meer.” Volgens de onderzoekers is in het gebied voldoende water beschikbaar voor zowel de boeren als de nieuwe waterstoffabriek.  

KWS Infra heeft in samenwerking met de Gemeente Amsterdam een primeur met een eerste bouwkeet met modulair waterstofsysteem. Door de inzet van waterstof als energiedrager vindt er geen luchtvervuiling plaats en vermindert de geluidsoverlast. Met de pilot ‘emissieloze bouwplaats’ waar de keet onderdeel vanuit maakt, wil KWS samen met de gemeente Amsterdam de eerste wetenschappelijk onderbouwde, volledig emissieloze bouwplaats ontwikkelen.

Pepijn Kok, bedrijfsleider KWS: “Bij KWS zijn wij ervan overtuigd dat de infrasector er met kleine stappen alleen niet gaat komen. Om grote stappen in de verduurzaming te kunnen zetten hebben wij ook onze opdrachtgevers nodig. Wij zijn dan ook blij met opdrachtgevers zoals gemeente Amsterdam die ons de ruimte geven om deze initiatieven te ontwikkelen. Deze ontwikkelingen zijn niet alleen cruciaal voor het verminderen van de milieueffecten, maar dragen ook bij aan een innovatieve en toekomstbestendige wegenbouw.’

De innovatieve bouwkeet werkt met een brandstofcelsysteem op basis van waterstof. De inzet van dit systeem zorgt samen met zonnepanelen voor de energie van de emissieloze keet. Door daarnaast ook alle systemen in de keet slim met elkaar te laten communiceren gaat KWS effectief en duurzaam met de energie om. Een ander voordeel van het systeem is dat het volledig zelfvoorzienend draait en niet het Amsterdamse stroomnet belast.

Michiel Stam, assetmanager Wegen bij Stedelijk beheer Amsterdam is positief over het project. “De afgelopen jaren hebben we ingezet op innovatie bij diverse uitvoeringsprojecten. Dit heeft al zijn vruchten afgeworpen, want er zijn grote stappen gemaakt in het verlagen van uitstoot op zowel materialen als op materieel. En dankzij de subsidie van het Nationaal Groeifonds kunnen we nu nog meer innovaties ontwikkelen en testen op het gebied van data gedreven beheer en onderhoud, levensduurverlenging en toekomstbestendige vervanging.’

In Nederland zijn al verschillende bedrijven actief die emissievrije stroom kunnen leveren via waterstofaggregaten op tijdelijke locaties als bouwterreinen en festivals. Waterstof wordt daarbij aangevoerd in bundels met flessen of in hogedrukcontainers.

Lees ook: nederland-kuster-en-nexus-energy-testen-waterstof-aggregaat-op-de-bouwplaats

Studenten van het TU Delft Hydro Motion Team 2024 hebben de afgelopen week bij  Drimmelen hun vliegende waterstofboot getest. Ondanks enkele uitdagingen met de brandstofcel zijn de problemen inmiddels overwonnen en is het team ervan overtuigd betrouwbaar op waterstof te kunnen varen. Nu ligt de boot bij het varen op hoge snelheid nog in het water. De komende weken worden nieuwe draagvleugels onder de boot gemonteerd, die het vaartuig bij hoge snelheid boven het wateroppervlak uittillen. Een foilende boot heeft minder weerstand en kan daardoor sneller varen op minder brandstof.

Het doel van het studententeam is deze zomer over de Noordzee naar het Verenigd Koninkrijk  te varen. Om de afstand van ongeveer 400 km van Nederland naar het VK af te leggen is veel waterstof nodig. De boot is uitgerust met geavanceerde Type 4 composietcilinders en kan tot 25,2 kg waterstof meenemen onder 350 bar. De waterstoftanks zijn lichtgewicht, corrosiebestendige cilinders en  ontwikkeld door Hexagon Purus.

Het vaartuig van 2024 is niet de eerste ‘vliegende boot’ van het TU Delft Hydro Motion Team. In 2021 begonnen een eerste groep studenten aan het bouwen van een volledig op waterstof aangedreven draagvleugel boot. Na veel denkwerk, aanpassingen en vele uren noeste arbeid slaagde het TU Delft Hydro Motion Team erin om afgelopen zomer wereldkampioen te worden tijdens de Monaco Energy Boat Challenge. Als enige studententeam wisten ze commerciële bedrijven te verslaan.

Dit jaar wil het nieuwe team de ambitie nog hoger leggen en een volledig nieuwe uitdaging aangaan. Daarom wordt de boot er dit jaar op ontworpen om de oversteek van Nederland naar Engeland te maken, waarmee het lange afstand vermogen van waterstofsystemen moet worden aangetoond.

De focus is gericht op robuustheid en betrouwbaarheid. De boot zal net als zijn voorganger ‘vliegen’; met behulp van draagvleugels, boven het water. De boot is groter dan voorgaande jaren. Hierdoor kunnen de draagvleugels verder uit elkaar staan en zweeft de boot hoger boven de golven.

Waterstof wordt gezien als een van de oplossingen om vliegen emissievrij te maken. Startups als ZeroAvia, Universal Hydrogen en H2FLY voeren onderling strijd om de omvang van waterstofvliegtuigen snel op te schalen. Voorlopig staat de teller op maximaal enkele tientallen passagiers. Maar ook Boeing en Airbus onderzoeken vliegen op H2.

De waterstof kan worden verbrand in een straalmotor of een ander soort verbrandingsmotor, of kan worden gebruikt om via ​​brandstofcel elektriciteit op te wekken om een ​​elektrische voortstuwing aan te drijven. Waterstof kan niet worden opgeslagen in een traditionele kerosineopslagplaats in de vleugels. In plaats daarvan moeten de waterstoftanks in de romp worden ondergebracht. McKinsey & Company voorspelt dat waterstofvliegtuigen over ruim 15 jaar op de markt zullen gaan komen en tot 2050 zullen worden opgeschaald.

De lage volumetrische energiedichtheid van waterstof levert uitdagingen op bij het ontwerpen van een vliegtuig, waarbij gewicht en blootgesteld oppervlak van cruciaal belang zijn. Om de afmetingen van de tanks te verkleinen zal waarschijnlijk vloeibare waterstof worden gebruikt, waarvoor cryogene brandstoftanks nodig zijn. Het volume en de luchtweerstand van het vliegtuig zullen enigszins worden vergroot door grotere brandstoftanks.

Een grotere romp zorgt voor meer huidwrijvingsweerstand. Het extra gewicht van de geïsoleerde tanks wordt gecompenseerd door het flink lagere brandstofgewicht van vloeibare waterstof. In gasvorm wordt waterstof in de toekomst waarschijnlijk gebruikt voor korte afstanden. Vloeibare waterstof kan worden gebruikt voor langeafstandsvliegtuigen.

Vliegen op waterstof is niet nieuw, maar zelfs al bijna 70 jaar oud. In februari 1957 vloog een Martin B-57 B, van de onderzoekers van het Amerikaanse NACA, 20 minuten op waterstof.  In een van de twee Wright J65- motoren werd waterstof ingevoerd, in plaats van de gebruikelijke vliegtuigbrandstof. Dit was een absolute wereldprimeur. Op 15 april 1988 vloog de Tu-155 (foto) voor het eerst als een experimenteel vliegtuig op waterstof. Het model was een aangepaste Tu-154.

Lees ook: duitsland-overheid-stimuleer-waterstofontwikkelingen-met-wet-versnelling-waterstof

De Duitse Bondsregering heeft ingestemd met de ‘Wet Versnelling Waterstof’. Doel hiervan is om de bouwprocedures te versnellen voor infrastructuur. Deze wet geldt ook voor elektrolyse van water, alsmede voor leidingen en opslag van zowel gasvormige waterstof als H2 in vloeibare vorm. De sector heeft al vaker steun ontvangen van de overheid.

Dit betekent in praktijk dat de procedurele afwikkeling sneller zou moeten gaan door onder andere digitalisering en vereenvoudiging. Er moeten limieten moeten komen wat betreft de doorlooptermijn bij de aanvraag van vergunningen. Wanneer een elektrolyser een vermogen van minder dan 5 MW heeft, wordt deze vaak volledig vergunningsvrij. De Bondsdag moet haar fiat nog geven, maar de waterstofbranche noemt dat slechts een formaliteit. Duitsland loopt daarmee ver vooruit op de internationale regelgeving, de Europese commissie moet nog een oordeel vellen of de ‘Wet Versnelling Waterstof’ is toegestaan.

Lees ook: air-products-bouwt-netwerk-van-waterstoftankstations-in-californie-en-canada

Het internationale gasbedrijf Air Products kondigt aan een netwerk van waterstoftankstations op commerciële schaal te bouwen in Californië. De tankstations moeten komen in een gebied dat zich uitstrekt van San Diego in het zuiden tot Sacramento in het noorden. Dat meldt Eric Guter , Vice President Hydrogen for Mobility van Air Products, tijdens zijn keynote speech op de California Hydrogen Convention in het Los Angeles Convention Center. Een week eerder kondigde het bedrijf al aan waterstoftankstations te gaan opzetten in Canada.

“Het bouwen van een robuuste infrastructuur voor de waterstofeconomie is van cruciaal belang voor het succes van de energietransitie en het behalen van onze doelstellingen op het gebied van klimaatverandering”, aldus Guter. “Californië is een staat die ver voorop loopt in de energietransitie en een pionier in het realiseren van emissievrij zwaar transport in de VS. Als 's werelds grootste leverancier van waterstof heeft Air Products zich ertoe verbonden om tegen 2027 bijna 14 miljard euro te investeren in megaprojecten op het gebied van schone energie over de hele wereld. Door samen te werken kunnen energiebedrijven, voertuigfabrikanten en overheden de energietransitie versnellen en een schonere toekomst voor iedereen creëren.”
De nieuwe waterstoftankstations zullen worden uitgerust voor zware voertuigen, zoals vrachtwagens en bussen, maar ook voor lichte waterstofbrandstofcelvoertuigen.

“Elk ultramodern station met hoge capaciteit en hoge betrouwbaarheid zal tot 200 zware vrachtwagens of 2.000 auto’s per dag van brandstof kunnen voorzien”, aldus Alison Hawkins, General Manager – Hydrogen for Mobility van Air Products in Amerika. “Deze stations staan aan de basis om Californië te helpen op weg naar een toekomst zonder uitstoot.”

Het Californische pijpleidingennetwerk van Air Products, een pionier op het gebied van waterstof voor transport, leverde in 2011 waterstof aan het eerste waterstoftankstation van het land in Torrance, Californië. Momenteel exploiteert Air Products zes waterstoftankstations in Zuid-Californië.  De nieuwe H2-stations zullen verbeterde tanktechnologiemogelijkheden bieden, waaronder een aanzienlijk hogere capaciteit, meerdere tankstations en service voor zowel zware als lichte voertuigen. 

“Waterstof zal een sleutelrol spelen bij het behalen van de Californische doelstellingen op het gebied van schone energie en klimaatverandering, en zal de weg vrijmaken voor transport zonder uitstoot door de hele staat. De investering van Air Products in een landelijk netwerk van waterstoftankstations markeert een belangrijke mijlpaal voor Californië en zijn ontwikkeling als mondiaal knooppunt voor schone waterstof”, aldus Californische senator Bob Archuleta, voorzitter van de Senaatscommissie voor Waterstofenergie.
 De aankondiging van een netwerk van waterstoftankstations in Californië volgt op de recente aankondiging van Air Products van plannen om een ​​netwerk van grote waterstoftankstations te bouwen die de steden Edmonton en Calgary in Canada met elkaar verbinden. De afstand tussen deze steden bedraagt ongeveer 300 kilometer. 

Als 's werelds grootste leverancier van waterstof heeft Air Products praktische operationele ervaring met meer dan 250 waterstoftankstation-projecten in 20 landen. De technologieën van het bedrijf worden jaarlijks bij meer dan 1,5 miljoen tankoperaties gebruikt. 

Lees ook: modernste-onderzeeboot-ter-wereld-tankt-vloeibare-waterstof-in-kiel

Een opvallend plaatje uit de Duitse havenstad Kiel. Daar tankt een splinternieuwe onderzeeboot van de Israëlische marine voor het eerst vloeibare waterstof. Daarvoor is een tankwagen van Air Products naar Kiel gereden. De onderzeeër wordt gebrouwd door ThyssenKrupp Marine Systems in Kiel.

De onderzeeër met de naam INS Drakon (Draak) is een van de meest geheime bouwprojecten ter wereld. Israël gebruikt het voorvoegsel INS, wat staat voor ‘Israeli Naval Ship’, voor al zijn schepen, inclusief deze onderzeeër. Het vaartuig wordt beschouwd als de modernste conventioneel aangedreven onderzeeër ter wereld. Bekend is dat de bijna 70 meter lange Israëlische onderzeeboot onder meer beschikt over 10 schachten waaruit onder meer langeafstandsraketten kunnen worden afgevuurd. Bovendien is de onderzeeër van de Dolphin-klasse uitgerust met aanvullende individuele opties waar de Israëlische marine om heeft gevraagd. Daarom duurde de bouw langer dan gewoonlijk.

De waterpolitie en veiligheidsinstanties rond Kiel zijn in opperste staat om aanslagen op de boot of de scheepswerf te voorkomen.  

Hoewel er maar weinig informatie naar buiten komt over de techniek van het vaartuig, wordt aangenomen dat de onderzeeër diesel-elektrisch kan varen, maar ook geruisloos op waterstof.

Lees ook: raadsels-rond-de-verkoop-van-innovatief-feadship-project-821-op-waterstof

Feadship, de Nederlandse bouwer van zeer luxe scheepsjachten, heeft het schip ‘Feadship project 821’ dat vaart op waterstof vlak na de afbouw alweer in de verkoop staan. Dat is opmerkelijk, want het bedrijf bouwt alleen zeer luxe jachten op bestelling. Het superjacht is de grootste die het bedrijf ooit gebouwd heeft en vaart zeer milieuvriendelijk op vloeibare groene waterstof.

De lancering van Feadship Project 821 ging niet ongemerkt voorbij. Niet vreemd, want dit is het grootste jacht dat ooit in Nederland gebouwd is. En dan vaart het schip ook nog eens op waterstof. Hoewel de jachtbouwer nooit informatie deelt over haar klanten, wordt volop gespeculeerd dat Bill Gates van Microsoft de eigenaar is. Maar waarom wil hij alweer van het schip, dat na verluid 600-miljoen euro heeft gekost, af? Farouk Nefzi, CMO van Feadship, houdt het op ‘prive’-omstandigheden.

Het Feadship Project 821 is wereldwijd het grootste plezierjacht dat op waterstof vaart. “Het doel was om een ​​nieuwe, schone technologie te ontwikkelen, niet alleen voor dit project, maar voor de hele wereld”, zegt Jan-Bart Verkuyl, Feadship Director/CEO Royal Van Lent Shipyard. De lengte van het jacht – meer dan 100 meter – maakte het een goede kandidaat om pure groene waterstof als brandstof te gebruiken”. Wanneer waterstof in een brandstofcel wordt gebruikt, zijn de enige bijproducten elektriciteit en water in de vorm van stoom.

Verkuyl denkt dat brandstofcellen de komende jaren een belangrijke rol zullen spelen voor jachten vanwege de superieure efficiëntie, lage deeltjesemissies en de stille motoren. “We hebben nu aangetoond dat cryogene opslag van vloeibare waterstof in het ruim van een superjacht een haalbare oplossing is. Toekomstige innovaties op het gebied van brandstofcellen komen er nog aan. Voor Feadship komt het erop neer dat het koolstofvrij maken van het upstream-proces de hoogste prioriteit verdient.”

Vanaf het begin was een van de grootste hindernissen het ontwikkelen van een compleet nieuwe manier om gecomprimeerde vloeibare waterstof benedendeks op te slaan bij -253°C.  Waterstof is licht: één kubieke meter vloeibare waterstof weegt 70 kg, tegenover ongeveer 800 kg per kubieke meter niet-fossiele, dieselequivalente brandstof (HVO of e-diesel). Voor een veilige opslag op een schip is echter een dubbelwandige cryogene opslagtank nodig. Samen kost het acht tot tien keer meer ruimte om waterstof op te slaan dan het energie-equivalent in dieselbrandstof.

In totaal is er 92m3 (ongeveer 4 ton) waterstof aan boord. Zestien brandstofcellen zorgen voor de totale energievoorziening. De scheepsbouwer heeft het schip met vier meter moeten verlengen om alle H2-systemen een plekje te kunnen geven.

Naar de reden dat het superjacht inmiddels alweer te koop staat blijft het gissen. In de scheepsbranche wordt gefluisterd dat het met de maximale waterstofvoorraad aan boord niet de wereldzeeën kan oversteken. En dat vinden zelfs milieuvriendelijke miljardairs bezwaarlijk.

Lees ook: nederland-watersportevent-dutch-water-week-in-almere-draait-op-waterstof 

Op het strand bij Almere staat deze week een bijzonder apparaat. Een waterstofaggregaat maakt van waterstofgas emissievrije stroom waar het event op draait. Voor de organisatoren van de Dutch water Week is dit een van de oplossingen voor de toekomst, waar tijdelijk stroom nodig is, maar geen emissies mogen worden uitgestoten. Op de Dutch Water Week kunnen bezoekers op verschillende locaties zeilen, surfen, suppen, wingsurfen en kanovaren. Er kan kennis gemaakt worden met nieuwe vormen van watersport en er zijn demonstraties en wedstrijden.

Het aggregaat, links op de foto, is geleverd door Genpower uit Groot-Ammers en gefabriceerd door EODev in Frankrijk. In het aggregaat zit een brandstofcel van 100 kVA van Toyota, dezelfde die ook in de waterstofauto Toyota Mirai zit. Hierin wordt waterstofgas omgezet in elektriciteit. De bovenste helft van de kast bestaat uit ventilatoren voor de aanvoer van buitenlucht (zuurstof) en de koeling van het brandstofcelsysteem.

Naast de stroomgenerator staat een batterij (rechts op de foto). Het aggregaat laadt eerst de batterij op die er vervolgens voor zorgt dat er snel meer of minder vermogen geleverd kan worden aan het event. Door een batterij tussen het aggregaat en de stroomvraag te plaatsen kan het aggregaat gelijkmatiger draaien en zeer efficiënt met het waterstofverbruik omspringen.

Het aggregaat wordt in Almere gevoed door waterstof uit zes flessenpakketten, omdat de stroomvraag niet zo groot is. Voor groteren evenementen of bouwlocaties kan leverancier Genpower een of meerdere aggregaten ook koppelen aan containers of tankauto’s gevuld met waterstof onder hoge druk. Op deze manier zijn er minder vrachtbewegingen nodig, wordt er minder uitgestoten en ontstaat een veiliger omgeving.  

Lees ook: nederland-greenpoint-clean-energy-bouwt-fabriek-voor-groene-waterstof-in-nieuwegein

De drie Japanse autofabrikanten Toyota, Mazda en Subaru gaan samenwerken bij de ontwikkeling van nieuwe verbrandingsmotoren op schone brandstoffen. De bedrijven zien koolstof als de vijand van het menselijk bestaan en leggen de focus op schone brandstoffen als e-fuel (synthetische brandstof), biobrandstoffen en waterstof in vloeibare en gasvorm. Omdat dit een zeer kostbaar ontwikkeltraject is gaan de concurrenten op de automarkt hierbij samenwerken.

Door jarenlange ervaring met waterstof zal Toyota waarschijnlijk de meeste kennis inbrengen. Het bedrijf heeft al jaren een waterstofauto, de Toyota Mirai, die over de hele wereld wordt verkocht. Dit voertuig rijdt op een brandstofcel en waterstof in gasvorm. In de racesport onderzoekt Toyota een verbrandingsmotor op vloeibare waterstof. Welke techniek het in de toekomst wordt moet worden afgewacht.

Over de uitstoot van de toekomstige generatie motoren zijn de drie autoproducenten het wel eens. "Het bereiken van een koolstofneutrale samenleving is een uitdaging die moet worden aangegaan door alle Japanse industrieën en de samenleving als geheel”, zegt Atsushi Osaki, CEO van de Subaru Corporation. “Terwijl we doorgaan met het verfijnen van de elektrificatietechnologie, zullen we ook onze motoren verbeteren met als doel om in de toekomst koolstofneutrale brandstoffen te gebruiken. Ook zullen de drie bedrijven die dezelfde ambitie delen, het streven naar duurzame uitmuntendheid in de Japanse autoproductie blijven bevorderen."

(Koji Sato, CEO van Toyota Motor Corporation vult aan: “Om onze klanten diverse opties te bieden om CO2-neutraliteit te bereiken, is het noodzakelijk om de uitdaging aan te gaan om motoren te ontwikkelen die zijn afgestemd op de energieomgeving van de toekomst. De drie bedrijven, die dezelfde ambities delen, zullen hun motortechnologieën door vriendschappelijke concurrentie gezamenlijk ontwikkelen."

Zelfs nu Subaru, Toyota en Mazda op productgebied concurreren met unieke motoren en auto's, hebben de bedrijven een gedeelde visie bij het bereiken van een CO2-vrij vervoer. Gezamenlijk willen ze gaan werken aan de toekomst van de Japanse auto-industrie.

Lees ook: oostenrijk-touringcar-botst-in-steiermark-op-buizentrailer-gevuld-met-waterstof

Opnieuw een Amerikaans succes voor de waterstoftrein Coradia iLint van treinfabrikant Alstom. De emissievrije trein is finalist in Fast Company's World Changing Ideas voor de eerste waterstoftrein in Amerika in 2023. De vorige maand won Alstom al met de waterstoftrein de Hydrogen Mobility Award op de Canadian Hydrogen Convention 2024. Alstom heeft de waterstoftrein vorig jaar van juni tot september 2023 laten rijden in Quebec, Canada en daar meer dan 10-duizend passagiers vervoerd.

"We zijn er trots op dat de Coradia iLint, de eerste waterstoftrein die in Amerika wordt ingezet, is opgenomen in de lijst van Fast Company World Changing Ideas", aldus Michael Keroullé, president Alstom Americas. "Dit is een bewijs van groene energie innovatie die in heel Amerika plaatsvindt, en op de expertise van leveranciers en medewerkers van Alstom die elke dag werken om koolstofarme transportmogelijkheden naar gemeenschappen over de hele wereld te brengen.”

De door brandstofcellen aangedreven trein stoot alleen water uit en kan zelf elektriciteit produceren met groene waterstof gemaakt uit hernieuwbare bronnen. De Coradia iLint maakt duurzaam treinbedrijf mogelijk en garandeert tegelijkertijd het hoogste prestatie- en comfortniveau.

In Canada heeft de trein vorig jaar op proef gereden. In vier maanden tijd heeft de Coradia iLint 8.400 liter diesel bespaard en de uitstoot van 22 ton CO2 voorkomen in vergelijking met hetzelfde aantal ritten gemaakt door een dieseltrein. Daarnaast verwelkomden Alstom en zijn partners vierendertig commerciële, overheids- en regelgevende delegaties uit heel Noord-Amerika om de waterstofvoortstuwingstechnologie te ervaren.

De Coradia iLint is de eerste waterstoftrein ter wereld binnen het openbaar vervoer en heeft inmiddels in totaal 2,8 miljoen kilometer gereden op waterstof.

Lees ook: japan-drie-autofabrikanten-werken-samen-bij-de-ontwikkeling-van-emissievrije-motoren

De Deense waterstofleverancier Everfuel heeft een nieuw waterstoftankstation ontwikkeld voor bussen binnen het openbaar vervoer in de regio Frankfurt, Duitsland. Bij het tankstation dat eigendom is van de gemeentelijke busmaatschappij In-der-City-Bus (ICB) gaan in eerste instantie 23 H2-bussen tanken. Het komende jaar komen daar nog eens negen extra lange geledebussen van 18 meter bij. Alle voertuigen zijn afkomstig van de Poolse busfabrikant Solaris.

Het tankstation is uitgerust met twee H2-dispensers, elk met een werkdruk van 350 bar en een totale capaciteit van 1000 kilo waterstof per dag. Desgewenst kan de capaciteit in de toekomst moeiteloos worden uitgebreid. De waterstof wordt geproduceerd door Everfuel in Denemarken en worden met eigen vrachtauto’s aan ICB geleverd. Het leveringscontract is getekend voor een periode van minimaal drie jaar.

“We zijn blij om de inhuldiging van het tankstation van ICB te vieren. De opening is een belangrijke stap in de ambitie van Everfuel om waterstof beschikbaar te maken voor zware mobiliteitsvloten, te beginnen in Duitsland”, zegt Lars Jakobsen, Sales Director van Everfuel. “ICB loopt voorop en pioniert in de transitie. Ik wil graag mijn dank betuigen aan ICB, die een gewaardeerde partner is geweest bij de ontwikkeling van het tankstation en ik kijk uit naar de verdere samenwerking.”  

Lees ook: waterstoftrein-coradia-ilint-van-alstom-valt-in-de-prijzen-in-noord-amerika

Energiebedrijf Shell heeft met Hyundai Korea Shipbuilding & Marine Engineering en Hyundai Heavy Industries een overeenkomst getekend voor de ontwikkeling van maritieme transporttechnologie voor vloeibaar waterstof. Daarmee geven de bedrijven aan goede mogelijkheden te zien voor het ontwikkelen van tankers voor LH2. Deze week is de overeenkomst voor technologische samenwerking in het Hyundai Global R&D center in Zuid-Korea ondertekend. Twee maanden geleden tekende Hyundai al een overeenkomst met 3M voor de ontwikkeling van zeer goed geïsoleerde tanks.

Hyundai Korea Shipbuilding & Offshore Engineering ontwikkelt de kerntechnologie zoals grote tanks, terwijl HD Hyundai Heavy Industries verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van waterstofmotoren en het ontwerpen van vervoerssystemen voor vloeibare waterstof. Shell gaat kennis leveren op het gebied van de exploitatie van tankers en de haalbaarheid van het transport van vloeibare waterstof beoordelen. De gezamenlijke bedrijven zijn van plan een eerste grote tanker voor vloeibare waterstof te ontwikkelen met als doel deze in 2030 op de markt te brengen en het voortouw te nemen op de markt voor maritiem transport van vloeibare waterstof, die naar verwachting in de toekomst enorm zal groeien.

Hyundai ziet veel kansen binnen het internationale transport van vloeibare waterstof. Seongjun Kim, CEO van HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering, laat bij de presentatie van de plannen weten: “We zullen een leider worden in de milieuvriendelijke energiemarkt van de volgende generatie, door onze samenwerking met Shell als mondiaal energiebedrijf.”

Twee maanden geleden lieten Hyundai Korea Shipbuilding & Marine Engineering en  3M weten een gezamenlijke onderzoeksprojectovereenkomst te hebben getekend voor de ontwikkeling van grote opslagtanks voor vloeibare waterstof met behulp van ‘Glass Bubbles’ van 3M. Dit zijn zeer sterke holle glazen microbolletjes met lage dichtheid. Het gezamenlijke onderzoek zal zich richten op de ontwikkeling van een krachtig vacuümisolatiesysteem. "We zijn vereerd om samen met 3M onderzoek te doen naar isolatiematerialen voor waterstofopslagtanks", liet Hyundai toen weten.

Waterstoftechnologie is een belangrijke factor voor de toekomst van schone energie, maar het succes van de opslag en het transport van vloeibare waterstof is de sleutel tot de levensvatbaarheid ervan. Waterstof moet bij voorkeur als vloeistof worden getransporteerd en niet als gas, omdat het kan worden teruggebracht tot 1/800ste van het volume bij normale atmosferische druk. Waterstof wordt vloeibaar bij een temperatuur van min 253 graden Celsius, een hoogwaardig isolatiesysteem voor de tanks en de belangrijkste betrokken materialen is daarom van cruciaal belang.

Lees ook: nederland-gouden-waterstofmedaille-voor-waterstofinspirator-han-feenstra-van-ezk

Een primeur voor Fortescue Metals en Liebherr in Australië. In de omgeving van Perth, in het westen van het land, rijdt een van de grootste voertuigen ter wereld op waterstof. Het emissievrije mijnbouwtruck moet een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het uitfaseren van dieselvoertuigen in de kolenmijn.  

De truck met de naam ‘Europa’ is ontwikkeld in samenwerking met Liebherr, bevat een batterij van 1,6 MWh die in eigen huis is ontwikkeld door Fortescue WAE en brandstofcellen met een gezamenlijk vermogen van 500 kW. Alles is groot aan het voertuig, waaronder de tanks voor waterstof. Hierin kan maar liefst 380 kilogram waterstof worden opgeslagen in vloeibare vorm.  “Na het succes van ons prototype van een batterij-elektrische transportwagen, zijn we blij dat ‘Europa’ nu op waterstof kan rijden”, zegt CEO Dino Otranto in de Australische media. “Dit is een enorme prestatie voor het team en brengt ons weer een stap dichter bij het hebben van een vloot van emissievrije vrachtwagens op onze bedrijfslocaties tegen het einde van dit decennium.”

Fortescue meldt dat het al is begonnen met de levering van de eerste T 264 dieselelektrische vrachtwagens, die vóór het einde van het decennium zullen worden omgezet naar nul-emissietechnologie. Het bedrijf heeft ook zijn prototype van een elektrische vrachtwagen van 240 ton, genaamd de Road Runner, getest, waarbij rondjes over het testcircuit, hellingtesten en hellingstarts met volledige belading zijn gemaakt.

Fortescue Metals vervangt ook zijn vloot dieselgraafmachines door elektrische graafmachines, die naar eigen zeggen efficiënter blijken te zijn. Eenmaal voltooid, zal het gebruik van 95 miljoen liter diesel per jaar elimineren. Voor de enorme graafmachines moet een 2 km lange hoogspanningskabel naar de mijn worden aangelegd.

Lees ook: usa-grootste-waterstoftankstation-ter-wereld-levert-15-duizend-kilo-per-dag

Zes jaar na de lancering van de waterstofauto de Hyundai Nexo komt de Koreaanse autofabrikant met een geheel nieuwe Hyundai 2.0. De langverwachte tweede generatie van Hyundai's brandstofcel-SUV moet in het tweede kwartaal van 2025 gelanceerd worden. Het voertuig krijgt een nieuw uiterlijk en op verschillende fronten is de technische vooruitgang merkbaar. Het brandstofcelsysteem wordt 30% kleiner en de actieradius stijgt flink, van 660 km naar 860. 

Volgens de Koreaanse media heeft Hyundai onlangs een flink aantal Nexo-rijders uitgenodigd om feedback te krijgen over de huidige Nexo.  Daarbij heeft de autofabrikant verschillende details onthuld over de nieuwe SUV op H2.

Innovatie is volop in het nieuwe model verwerkt. Om de autonomie van elektrische auto’s een stap voor te blijven, zal de nieuwe Hyundai Nexo beschikken over nieuwe hogedruktanks voor waterstof. De nieuwe Nexo krijgt drie tanks van 700 bar die in totaal 6,33 kg waterstof opslaan. De actieradius stijgt met maar liefst 30% van 660 naar 860 kilometer. De geheel vernieuwde brandstofcel is 30% kleinen dan zijn voorganger en heeft een piekvermogen van 100 kW.

Of de Nexo 2.0 voor een hoger bedrag in de showroom zal staan van zijn voorganger is nog niet bekend. Als Hyundai een voorbeeld neemt aan Toyota zou de verkoopprijs moeten dalen. Dat was vorig jaar ook het geval bij de nieuwe Toyota Mirai. De prestaties stegen en de verkoopprijs ging naar beneden. De klassieke Nexo kost in Europa ongeveer 70.000 euro, maar dit kan per land verschillen.

Lees ook: japan-vele-storingen-zorgen-voor-einde-aan-noodstroomsysteem-op-waterstof

In de Duitse stad Heidelberg is afgelopen week een groot nieuwe waterstoftankstation geopend. Het tankstation is gebouwd voor gelede-bussen op H2 die vanaf de komende zomer emissievrij door de regio gaan rijden. Het nieuwe openbare waterstoftankstation, dichtbij autosnelweg 5, biedt een capaciteit van ruim 1.000 kg waterstof per dag en heeft drie dispensers voor de afgifte van waterstof aan voertuigen. Eigenaar is H2-Mobility.

De grootste kant van het H2-station wordt de regionale vervoerder Rhein-Neckar-Verkehr GmbH, dat het openbaar vervoer in het gebied verzorgt. Vanaf volgende maand kunnen ook personenauto’s en andere waterstofrijders van het openbare waterstoftankstation aan de Wieblinger Weg 92 gebruik maken. Het waterstoftankstation zal dan ook gebruikt worden door de Heidelbergse afvalinzamelingsindustrie, die sinds maart 2023 een emissievrij voertuig met brandstofcelaandrijving in haar wagenpark heeft. Door de directe nabijheid van de A5 en de stad is het waterstoftankstation gunstig gelegen. 

Bij het busdepot staan ​​inmiddels 27 gelede bussen H2-eCitaro, die Rhein-Neckar-Verkehr GmbH heeft aangeschaft in het kader van het H2Rhein-Neckar-project. Het openbare waterstoftankstation en delen van de infrastructuur worden gefinancierd door het Ministerie van Milieu, Klimaat en Energie via het waterstofdemonstratieproject H2Rhein-Neckar.
Voor Frank Fronzke, Managing Director van H2 Mobility is het een belangrijke mijlpaal: “Een van de belangrijkste tankstationprojecten van het jaar gaat vandaag officieel van start in Heidelberg. Het waterstoftankstation vertegenwoordigt een reeks nieuwe H2-openingen en is het eerste van onze vier nieuwe stations in de regio Rijn-Neckar. Andere openbare waterstoftankstations die H2 Mobility in de regio zal bouwen en exploiteren, gaan tegen de zomer van 2024 open in Mannheim, eind 2024 in Frankenthal en begin 2025 in Ludwigshafen. De omvang en prestaties van de nieuwe stations vertegenwoordigen een nieuwe generatie H2-tankstations. Met behulp van krachtige technologie tanken verschillende voertuigtypes van 350 en 700 bar op dezelfde locatie: bussen, vrachtwagens, lichte bedrijfsvoertuigen en auto's."

De waterstof-bussen van Mercedes-Benz van het type H2 eCitaros gebruiken zowel de accu als de brandstofcel als aandrijving, wat een groter bereik en dus emissievrij busvervoer mogelijk maakt, zelfs op langere en heuvelachtige trajecten, zoals die veel voorkomen in Heidelberg. Voor de ingebruikname worden het brandstofsysteem, de voertuigen en de processen op het nieuwe depot uitgebreid getest en wordt het personeel de komende weken getraind. Het grote waterstoftankstation is samen met de aanschaf van waterstofbussen voor Heidelberg, Ludwigshafen en Mannheim een ​​belangrijke mijlpaal op weg naar klimaatneutraal lokaal openbaar vervoer.

“In Heidelberg hebben we relatief lange buslijnen, in een sterk glooiend landschap”, zegt Christian Volz, commercieel directeur van rnv. “Bovendien gebruiken we om capaciteitsredenen veel gelede bussen in Heidelberg, waar het gebruik van een brandstofcel alleen al vanwege hun gewicht zinvol is. Daarom zal het leeuwendeel van onze nieuwe H2 eCitaros hier worden gebruikt. Om deze reden ben ik blij dat we nu na ruim anderhalf jaar bouwen ons nieuwe depot kunnen openen. Vooral omdat de bouw niet eenvoudig was door de combinatie van twee verschillende infrastructuren en de lastige marktsituatie.”

De bussen voor het openbaar vervoer op waterstof gaan ook rijden in Mannheim en Ludwichshafen.

Lees ook: eerste-retrofitters-van-mercedes-gaan-over-van-diesel-naar-waterstof

In de Franse regio Occitanië zijn de afgelopen week de eerste bussen van Mercedes omgebouwd naar waterstof. Dat gebeurt in de werkplaats van Safra in Albi, in de regio Tarn. De omgebouwde bussen, zogenaamde retrofitters, zijn van het type Mercedes Intouro en reden in het verleden op fossiele brandstof. Deze week zijn de eerste voertuigen officieel gepresenteerd.

Het H2-ombouwpakket bestaat uit een Dana-elektromotor van 350 kW, een NMC-batterij van 71 kW en een brandstofcel van 100 kW. De waterstof ligt opgeslagen in zes H2-tanks die gezamenlijk 35 kg waterstof kunnen opslaan bij 350 bar. De bussen hebben een actieradius tot 500 km.

In totaal gaat Safra 15 streekbussen die de afgelopen jaren reden op diesel ombouwen naar waterstof. Het project maakt deel uit van het Europese Corridor H2-project, dat tot doel heeft het personen- en goederenvervoer massaal koolstofvrij te maken. “Onze revolutionaire technologie maakt het mogelijk om de levensduur van dieselvoertuigen die al in gebruik zijn te verlengen, door hun circulatie volledig koolstofvrij te maken", meldt een van de initiatiefnemers. Na de ombouw stoten de bussen geen schadelijke emissies meer uit.

De eerste twee omgebouwde en emissievrije bussen zullen eind april door de regio Occitanië in gebruik worden genomen op de lijnen die Albi, Saint-Sulpice en Lavaur met elkaar verbinden. Tegen het einde van het jaar zullen de dertien andere waterstofbussen in Occitanië gaan rijden.

De officiële presentatie van de eerste omgebouwde bussen is een Franse primeur. De bussen zijn geen prototypes, maar eerder retrofits van in serie geproduceerde voertuigen. Na de ombouw krijgen de Mercedes Intouro's opnieuw een goedkeuring om de weg op te mogen.

Lees ook: transporterend-nederland-maakt-graag-kennis-met-de-man-waterstof-truck

Joost Hooghiem is directeur Waterstofnetwerk Nederland bij Gasunie. Samen met zijn projectmanagement team regelt hij de uitrol van het waterstofnetwerk in Nederland en stoomt hij Gasunie intern klaar voor waterstof. “We kunnen niet zeggen: sorry we lopen uit”.
 
“Als ik vroeger vanuit Groningen naar de Randstad ging en vertelde waar ik werkte, had niemand een idee wat Gasunie deed. Dat is nu anders. We spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Tot 2030 leggen we bijvoorbeeld ons waterstofnetwerk aan: we verbinden vijf industriële clusters met elkaar, met grenspunten in Duitsland en België, en met opslagplaatsen voor waterstof.
 
Maandelijks starten bij Gasunie zo’n honderd nieuwe medewerkers. Al die nieuwelingen willen bijdragen aan de energietransitie. Ze zijn hard nodig. Voor ons project alleen al werken we samen met driehonderd collega’s. Ik verwacht dat er de komende jaren nog zo’n honderd bijkomen. Het zijn engineers, business developers, maar ook omgevingsmanagers, juristen en ICT’ers. Soms werken ze tijdelijk fulltime voor ons, de andere keer maar een paar uur per week.
 
Als management team zoeken we naar een gezonde mix van ervaren en nieuwe mensen. Waarom? Innoveren is belangrijk, maar we willen ook behouden wat goed gaat. Voor ons netwerk leggen we leidingen aan rondom dorpen en steden, en in agrarisch gebied. Die ervaring hebben we al, met aardgas. We staan erom bekend dat we dit zonder al te veel reuring doen. Dat moet vooral zo blijven.
 
Neem een boer. Voordat we op zijn land aan de slag gaan, moeten we een zakelijke overeenkomst tekenen. We sturen dan liever geen jurist, maar een ervaren omgevingsmanager grondzaken. Veel van die collega’s komen zelf van een boerderij en weten wat een boer doormaakt. We starten bijvoorbeeld nooit zomaar met graven. We schrapen eerst de teelaarde af en we leggen die apart. En als we klaar zijn, laten we alles opgeruimd achter en zorgen we voor een passende compensatie. Het is een werkwijze die bij ons hoort, maar die de nieuwe medewerkers niet altijd kennen. Daarom zijn onze ervaren collega’s zo belangrijk, zodat ze nieuwe collega’s onze best practices leren.
 
De aanleg van ons netwerk door het land is een megaklus. Ik denk dat weinig mensen kunnen voorstellen hoe groot het project is. Het is moeilijk om het met een ander project te vergelijken, al geven de aanleg van de Afsluitdijk of de bouw van de Deltawerken enigszins een indicatie. Er staat ook veel tijdsdruk op. We kunnen niet zeggen: ‘sorry, we lopen uit.’ Andere partijen rekenen op de komst van het netwerk: ze bouwen fabrieken om of ze investeren in waterstofproductieprojecten. De komende jaren zijn dus spannend. Gelukkig ervaar ik geen stress. Ik vind het fantastisch om leiding te geven aan het team. Samen bouwen we aan de Gasunie van de toekomst.”

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met MissieH2
Lees ook: versnelling-in-zoektocht-naar-witte-waterstof-op-verschillende-continenten

Groene waterstof is duurder dan grijze waterstof, maar hoe lang nog? Naarmate de technologie en de markt zich ontwikkelen, wordt groene waterstof goedkoper en krijgt de industrie een alternatief om de productie te verduurzamen. De snelheid waarmee dat gebeurt is afhankelijk van veel factoren en daarom onzeker.  Gevraagd naar de prijsontwikkeling van groene waterstof, reageren experts terughoudend. Niemand weet het, of kan het voorspellen. Onze partner MissieH2 ging op onderzoek uit.

De kostprijs van grijze waterstof wordt bepaald door de prijs van aardgas, de afschrijving en operationele kosten van de SMR, de opslag en het transport van de waterstof, en de kosten van de rechten om CO2 uit te stoten. Een vuistregel in de industrie was lange tijd dat de productiekosten van 1 kilo grijze waterstof op ongeveer 1 euro liggen. Maar door de hoge aardgasprijs is het bedrag de laatste jaren waarschijnlijk meer dan verdubbeld.

Voor de verduurzaming van de chemie, de industrie en het zwaar transport zal de komende jaren eerst naar blauwe waterstof worden gekeken. Net als grijze waterstof wordt blauwe waterstof van aardgas gemaakt. Alleen wordt de CO2 afgevangen en ondergronds opgeslagen.

De productie van groene waterstof een compleet ander procedé, en daarbij hoort ook een ander kostprijsplaatje. Groene waterstof wordt gemaakt door met groene stroom watermoleculen (H2O) te splitsen in waterstof (H2) en zuurstof (O2). Voor de grootschalige productie van groene waterstof worden windparken op zee gepland, inclusief stroomkabels die de windstroom transporteren naar de elektrolysers op land of op zee. Een kostbare aangelegenheid.

Wilt u weten hoe de prijs van grijze, blauwe, roze en groene waterstof is opgebouwd en zich de komende jaren gaat ontwikkelen?

Het Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV) heeft twee rapporten gepubliceerd over veiligheid rond waterstof. Hulpverleners in Nederland zullen in de toekomst in de gebouwde omgeving vaker waterstof tegenkomen. Waterstofaggregaten zijn hier een voorbeeld van: ze worden op bouwterreinen en festivals gebruikt om op een duurzame manier stroom te leveren. Maar dit brengt ook risico’s met zich mee. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) is het publiek kennisinstituut voor crisisbeheersing en brandweerzorg.

Het eerste rapport gaat over waterstofaggregaten en beschrijft de wet- en regelgeving, de risico’s en de mogelijke maatregelen. Het tweede rapport gaat over waterstofincidenten en beschrijft de lessen die hulpverleningsdiensten hieruit kunnen leren.

Bij de inzet van waterstofaggregaten is ook sprake van de opslag van waterstof. En deze opslag brengt risico’s met zich mee. Het NIPV heeft beschreven waaraan waterstofaggregaten moeten voldoen en welke risico’s hieraan verbonden zijn. Zo geeft het rapport aan wanneer een informatieplicht, meldingsplicht of vergunningplicht geldt en zijn verkennende berekeningen gedaan aan waterstofexplosies in een 20 ft. container. Veiligheidsregio’s en omgevingsdiensten kunnen het rapport gebruiken bij hun advisering aan het bevoegd gezag over vergunningaanvragen.

Het tweede rapport gaat over leren van ongelukken. Als een waterstofincident zich voordoet, is een belangrijke vraag hoe het incident heeft kunnen gebeuren. Met die kennis kunnen in de toekomst risico’s beperkt worden en mogelijk andere incidenten voorkomen worden. Maar een aspect dat vaak onderbelicht blijft, is welke lessen hulpdiensten kunnen leren van de inzet bij waterstofincidenten. Een belangrijke les is bijvoorbeeld dat een waterstofincident uit meerdere fasen bestaat en dat de inzet in iedere fase anders is. Het rapport beschrijft de resultaten van het onderzoek dat het NIPV heeft gedaan naar de ervaringen van hulpdiensten bij verschillende waterstofincidenten.

De rapporten kunt u lezen en downloaden via de onderstaande linken:

• Handreiking veilige leefomgeving: waterstofaggregaten
• Lessen uit waterstofincidenten

Foto: op donderdag 25 april 2013 raken op de N49 bij Vrasene (België) twee vrachtwagens bij een ongeval betrokken. Een van de vrachtauto’s vervoerde tubes met waterstof.  

Lees ook: waterstofschip-h2barge-vervoert-containers-naar-duitsland

De Duitse regering heeft nieuw beleid aangekondigd voor de energietransitie. Nu de emissievrije kerncentrales zijn gesloten wordt het komende decennium overgeschakeld op nieuw te bouwen gascentrales. In eerste instantie gaan deze draaien op aardgas, om later te worden overgezet naar waterstof.

Bondskanselier Olaf Scholz (SPD), minister van Economische Zaken Robert Habeck (Groenen) en minister van Financiën Christian Lindner (FDP) zijn het eens geworden over de essentiële elementen van de energiestrategie.

De nieuwe energiecentrales zijn bedoeld om ook in tijden met weinig zon en wind de levering van klimaatvriendelijke elektriciteit te garanderen . Volgens de informatie is het de bedoeling dat de centrales in eerste instantie op aardgas gaan draaien en later zullen worden omgebouwd naar klimaatvriendelijke waterstof. Daarbij wordt rekening gehouden dat deze H2 waarschijnlijk nog lange tijd aanzienlijk duurder is dan aardgas. 

Er is ook een zogenaamd capaciteitsmechanisme gepland. Daarin wordt bepaald dat exploitanten over een paar jaar beloond kunnen worden voor het op peil houden van de capaciteit van de elektriciteitscentrale, bijvoorbeeld op momenten dat er geen elektriciteit uit hernieuwbare bronnen beschikbaar is.

De financiering moet worden betaald uit het Climate and Transformation Fund, een speciaal landelijk energiefonds. Volgens informatie uit coalitiekringen bedragen de kosten de komende twintig jaar zo'n 16 miljard euro. Volgens informatie van opinieblad Der Spiegel zullen de aanbestedingen ter ondersteuning van de nieuwe energiecentrales in de komende drie tot vier maanden worden opgesteld.

Over de gepresenteerde strategie is de energiesector tevreden. “De Gordiaanse knoop in de energiecentralestrategie is nu doorgesneden”, zegt Stefan Kapferer, hoofd van de transmissienetbeheerder 50Hertz . De netbeheerder is een van de vier bedrijven in Duitsland die elektriciteit transporteren via het zogenaamde hoogspanningsnet. Kapferer noemde het akkoord ‘goed nieuws voor de energietransitie en voor een betrouwbare stroomvoorziening voor de toekomst’. De netbeheerder wil wel inspraak bij de locatie-toewijzing van de nieuwe energiecentrales. Door ze op de juiste plekken te plaatsen hoeft het hoogspanningsnet niet overal drastisch te worden uitgebreid.

Het genationaliseerde energiebedrijf Uniper zal naar verwachting deelnemen aan de bouw van de nieuwe energiecentrales. CEO Michael Lewis meldt dat ze “zeer opgelucht” zijn over de overeenkomst. Snelle actie is dringend nodig omdat het goedkeuringsproces en de daadwerkelijke bouw van energiecentrales en opslagfaciliteiten meerdere jaren zullen duren. Uniper gaat ervan uit dat zij een deel van de nieuwe capaciteit voor Duitsland gaat bouwen, aldus Lewis. "Zodra we de details hebben kunnen onderzoeken, beslissen we of en met welke investeringen we meedoen."

De Duitse regering heeft maandenlang moeizaam onderhandeld om tot een akkoord te komen. De FDP, SPD en de Groenen konden het niet eens worden over de strategie richting emissievrij.

Foto: een van de twee turbines van de Maxima Centrale in Lelystad (Nederland) is inmiddels geschikt voor een mengsel van 50% aardgas en 50% waterstof.

Lees ook: toyota-test-waterstofverbrandingsmotor-in-australie-en-japan

Reedyk B.V. heeft een kraan van het type Liebherr LR1200 omgebouwd van diesel naar 100% waterstof. De ombouw heeft een jaar geduurd en is uitgevoerd in samenwerking met de Adrighem Group, wereldleider op het gebied van verhuur en verkoop van zwaar en mobiel materieel. De crawler crane van ca. 210 ton, heeft al een aantal jaren ervaring en is in perfecte staat. Maar de dieselmotor voldeed niet meer aan de huidige uitstootnormen.

De partners hebben de oude verbrandingsmotor in zijn geheel verwijderd en een brandstofcel met alle toebehoren ingebouwd. Eigen software-engineers hebben vervolgens de software ontwikkeld waardoor deze naadloos aansluit op de besturing van de kraan. De crawler crane wordt nu volledig aangedreven met waterstof zonder ook maar enige concessie te doen aan kracht, snelheid of veiligheid. Met 200 ton hefvermogen, markeert dit project een krachtige stap voorwaarts. Met de transitie van deze kraan bewijzen Reedyk en Adrighem dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met kracht, efficiëntie en betrouwbaarheid.

De benodigde waterstof kan op iedere locatie geleverd worden in bundels van 16 cilinders. Deze kan de machinist zelf eenvoudig wisselen. Na de ombouw werkt de kraan 100% zero emissie. Er is geen sprake van uitstoot van CO2, fijnstof of stikstof. Er is geen stroom nodig op locatie en de machine werkt zeer stil.

De innovatieve en schaalbare ombouw-technologie is toepasbaar op een grote verscheidenheid zware en mobiele machines.

Lees ook: dats-24-opent-twee-nieuwe-waterstoftankstations-aantal-staat-nu-op-vijf

Met de nodige trots en feestelijkheden heeft de Belgische keten van tankstations DATS 24 twee nieuwe waterstofstations in Erpe-Mere en Herve geopend. Met de twee nieuwkomers staat de teller nu op vijf publieke waterstoftankstations en baat de keten het grootste netwerk van België uit.

Het waterstoftankstation Erpe-Mere ligt op een strategische locatie tussen Brussel en Gent en H2-station Herve ligt vlakbij de snelweg tussen Luik en Aken. De tanklocaties vallen binnen het @H2Benelux-project van WaterstofNet, onderdeel van het Connecting Europe Facility-programma dat als doel heeft  om de bestaande openbare infrastructuur voor het tanken van waterstof en het waterstofvoertuigenpark in de Benelux aanzienlijk uit te breiden.

DATS 24 is een Belgisch bedrijf uit de Colruyt Group, met een onbemand tankstationsnetwerk van 129 stations verspreid over België en zevenendertig in Frankrijk. De naam DATS is een afkorting voor Discount Automatic Tanking Service

• Adres waterstoftankstation Erpe-Mere: Gentsesteenweg 239
• Adres waterstoftankstation Herve: Outre-Cour 37

Een opmerkelijke verschuiving binnen het rijden op waterstof. Het dure en gecompliceerde brandstofcelsysteem krijgt er een gedegen concurrent bij. Het afgelopen jaar maakten een flink aantal vrachtautofabrikanten bekend dat ze zich niet alleen maar concentreren op een brandstofcel, de waterstofverbrandingsmotor is een goed alternatief, schrijft Paul Bombeld, hoofdredacteur van Waterstof Magazine.

De Toyota Corolla-raceauto die momenteel wordt getest tijdens de  Super Taikyu Race evalueert snel, meldt de Japanse autofabrikant. De Corolla is een van de eerste personenauto’s ter wereld die rijdt op vloeibare waterstof en de eerste die meedoet met autoraces. Het afgelopen weekend kwam de nieuwste versie in actie tijdens Round 7 S Endurance Final Fuji 4 Hour Race, de afsluitende race van het seizoen 2023. Toyota gebruikt de zeer populaire race als proeftuin voor nieuwe ontwikkelingen en om waterstof onder de aandacht te brengen van een groot publiek.

De unieke Corolla werd in mei voor het eerst gepresenteerd. Sindsdien is het rendement van het voertuig flink verhoogd. Om een ​​hoog rendement te bereiken moet de vloeibare waterstofpomp een stabiele en hoge brandstofdruk genereren. Door de drukprestaties en de duurzaamheid van de pomp voor vloeibare waterstof te verbeteren heeft Toyota inmiddels hetzelfde niveau bereikt als wanneer de auto was uitgerust met een benzinemotor of met gasvormige waterstof.

Tijdens de eerste Fuji 24 Hour Race die in mei werd gehouden, bedroeg het maximale aantal ronden dat kon worden afgelegd op één tankbeurt nog 16 ronden. Tussentijds zijn er verbeteringen aangebracht, zoals het verbeteren van de nauwkeurigheid waarmee wordt bepaald wanneer de tank vol is tijdens het tanken, is de de warmte-inbreng bij het tanken verminderd en is het verbruik van de hoeveelheid brandstofinjectie wanneer het gaspedaal niet wordt ingedrukt verminderd. Hierbij is 25% efficiëntie behaald en hoeft er minder vaak te worden getankt. Niet meer om de 16 rondes, maar om de 20.

Zonder de focus op veiligheid en beveiliging te veranderen is het gelukt om verschillende onderdelen lichter uit te voeren. Door het gewicht van de tank, veiligheidsklep/boil-off gasklep, rolkooi en hogedrukwaterstofonderdelen te verminderen, is het voertuig 50 kilo lichter geworden en weegt nu 1860 kilo.

Toyota richt zich niet alleen op zero-emissie, maar wil ook koolstof uit de atmosfeer halen. De waterstofmotor van de Corolla maakt daarbij gebruik van de eigenschappen van de verbrandingsmotor, namelijk dat deze een grote hoeveelheid lucht aanzuigt en warmte die wordt gegenereerd door de verbranding. In het motorblok is een CO2-terugwinningsapparaat geïnstalleerd. Concreet wordt er bij de inlaat van het luchtfilter een apparaat geïnstalleerd dat CO2 absorbeert. Deze wordt opgevangen in een kleine tank gevuld met adsorptieoplossing.

Toyota verwacht de komende jaren het waterstofverbrandingssysteem verder te optimaliseren.

Lees ook: acht-woningen-in-wolfheze-krijgen-eigen-energiesysteem-met-waterstof

Er gaan drie nieuwe bestelwagens op waterstof van Renault rijden in Noord-Holland. GP Groot groep, eigenaar van het plaatselijke waterstoftankstation, kondigt aan dat GP Groot inzameling, HB Adviesbureau en NXT Mobility elk een innovatieve Renault Master in gebruik gaan nemen. Deze drie voertuigen markeren een belangrijke stap in de energietransitie van de regio Alkmaar.

De Renault Master Van H2-TECH is een grote bedrijfswagen met een laadvolume van 12 m³ die is uitgerust met een 30 kW brandstofcel, een 33 kWh-batterij en vier tanks voor in totaal 6 kg waterstof. GP Groot behoort tot de eerste groep Nederlandse ondernemingen die de innovatieve voertuigen inzet.

Een waterstofvoertuig is een elektrisch voertuig dat waterstof gebruikt als energiebron in combinatie met een batterij en stoot geen luchtvervuilende emissies of broeikasgassen uit. Het enige restproduct is waterdamp. Waterstofvoertuigen hebben een grotere actieradius dan batterij-elektrische voertuigen en kunnen binnen enkele minuten worden volgetankt.

De auto’s worden voor verschillende doeleinden ingezet. GP Groot inzameling zet het voertuig in voor de doorontwikkeling van een bijzondere dienstverlening: het sorteren van chemisch afval bij en voor klanten. Gonny Schoonhoven, bedrijfsleider Gevaarlijk afval van GP Groot inzameling: “Er bellen regelmatig klanten met de vraag: “Wij hebben chemisch afval, kunnen jullie het ophalen?”. Veel mensen hebben geen idee aan welke wet- en regelgeving het transport en verpakken ervan moet voldoen. Wij sturen dan een ADR-chauffeur naar de klant om het specifieke afval te sorteren en te verpakken. Soms kan het gelijk meegenomen worden en in andere gevallen moet een andere wagen het  komen ophalen. De nieuwe Renault is uitermate geschikt voor dit werk.”

NXT Mobility gebruikt het voertuig als servicebus van haar technische dienst en HB Adviesbureau zet de waterstofbus in bij werkzaamheden in de openbare ruimte zoals veldwerkzaamheden voor (water-)bodemonderzoek en saneringen, het uitvoeren van inspecties en landmeetkundige werkzaamheden. Martijn Burgers, commercieel manager bij HB Adviesbureau: “De specialisten van HB Adviesbureau voegen waarde toe aan elk project op het gebied van biodiversiteit, leefbaarheid, beeldkwaliteit, circulariteit en klimaatbestendigheid. De inzet van een waterstofbus sluit hierbij perfect aan.”

De voertuigen tanken bij de nieuwe waterstof tankinstallatie van de NXT Energy Hub op bedrijventerrein De Boekelermeer in Alkmaar. De tankinstallatie  is gerealiseerd onder de regeling DKTI-transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De Renaults maken deel uit van een pilot om ervaring op te doen met het rijden op waterstof, de pilot vormt de laatste fase voor de publieke openstelling van het nieuwe waterstoftankstation.

Erik Metselaar, directeur van NXT Mobility, licht toe: “Rijden op waterstof is nog volop in ontwikkeling. Daarom testen we met de nieuwe voertuigen wat rijden op waterstof in de praktijk inhoudt. Op die manier openen we de deur naar meer waterstofvoertuigen op de weg. Niet alleen doordat we straks praktijkervaring hebben met rijden op waterstof en onze klanten daarover kunnen adviseren, maar ook doordat we het kip-en-ei probleem rondom rijden op waterstof oplossen.” Metselaar vervolgt: “Zolang er geen waterstoftankstations zijn, worden er geen waterstofvoertuigen verkocht. En als er geen waterstofvoertuigen worden verkocht, worden er geen waterstoftankstations gebouwd. Door de ontwikkeling van ons eerste waterstoftankstation geven we bedrijven in de regio Alkmaar de mogelijkheid om te starten met rijden op waterstof en stimuleren we de transitie naar duurzame mobiliteit.”

Binnenkort kunnen zowel personenauto’s (700 bar) als vrachtwagens (350 bar) waterstof tanken bij de NXT Energy Hub in Alkmaar. De tanklokatie zal binnenkort ook worden uitgebreid met hoogvermogen snelladers voor elektrische vrachtwagens.

Foto: Erik Boschman Fotografie

Lees ook: australie-toyota-en-hyundai-gaan-gezamenlijk-de-waterstofmarkt-ontwikkelen

Het was te verwachten en het is geheel terecht. Professor Ad van Wijk is tijdens zijn afscheidssymposium van de Technische Universiteit van Delft beloond met een waterstofmedaille. Zijn afscheidsrede als professor van het toekomstige energiesysteem legt hij er de nadruk op dat het voor iedereen vooral betaalbaar moet zijn. Van Wijk heeft zich vele jaren ingezet voor de belangrijke rol die waterstof in de toekomst gaat innemen.

In het volle besef dat hij zeer terecht al menig ondernemers- én wetenschapsprijs in ontvangst mocht nemen, is de jury volmondig van mening dat waterstofprofessor Ad van Wijk de Missie H2 Waterstofmedaille ten volle verdient. Van Wijk nam afgelopen vrijdag welliswaar afscheid van de universiteit, maar dat betekent nog niet dat hij de waterstofontwikkelingen aan zich voorbij laat gaan. Missie H2, de organisatie achter de waterstofmedaille ziet de medaille vooral als aanmoediging om door te gaan met het waterstoftraject naar een emissievrije waterstof-samenleving.

Tijdens zijn afscheid werd ook het boek ‘Groene energie voor iedereen’ gepresenteerd. Het boek geeft een nieuw perspectief op een duurzame energievoorziening en is verkrijgbaar in het Nederlands en Engels via de website profadvanwijk.com

Lees ook: ms-antonie-het-binnenvaartschip-op-waterstof-maakt-proefvaart-op-het-haringvliet

In de stad Schwäbisch Gmünd in Baden-Württemberg is het Franse bedrijf Lhyfe begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek voor groene waterstof. De productiefaciliteit kan maximaal 4000 kilo waterstof per dag produceren en 1000 ton per jaar, op basis van een geïnstalleerd vermogen van 10 MW. De fabriek wordt de grootste productie-eenheid van Lhyfe buiten Frankrijk en volgens het bedrijf de eerste echte groene waterstoffabriek van Duitsland.

De initiatiefnemers spreken over een belangrijke stap voor de ontwikkeling van de groene waterstofmarkt in Duitsland en demonstreert de toenemende integratie van dit hernieuwbare gas in lokale ecosystemen. De installatie, die zal worden aangedreven door hernieuwbare energie uit waterkracht, wind en zon, moet over een jaar in gebruik moeten worden genomen. De waterstof zal met name bestemd zijn voor industriële afnemers en waterstoftankstations in de regio.  Begin dit jaar tekenden Lhyfe en de joint venture JET H2 een overeenkomst voor de bouw van een nieuw waterstoftankstation in Schwäbisch Gmünd. 

Het waterstofproject in project in Schwäbisch Gmünd wordt gefinancierd door de deelstaat Baden-Württemberg en de Europese Unie en moet een duurzame oplossing bieden voor de industrie. Het groene initiatief krijgt 6,4 miljoen euro subsidie van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

“We zijn erg blij dat de deelstaat en de gemeente Schwäbisch Gmünd een start hebben gemaakt met de ambitieuze doelstellingen voor een waterstofeconomie op basis van hernieuwbare energiebronnen en dat Lhyfe hen in deze dynamiek mag ondersteunen” zegt Luc Graré, hoofd Centraal- en Oost-Europa bij Lhyfe. “Met de bouw van deze waterstofproductie-installatie leveren we een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen van de Duitse federale overheid.”

“Met dit soort samenwerking wordt Schwäbisch Gmünd een voorbeeldstad voor de landelijke uitrol van een waterstofnetwerk en tankstations via een regionale waterstofproductiefaciliteit die in staat is om meerdere spelers te bevoorraden”, vult Richard Arnold, burgemeester van Schwäbisch Gmünd aan . “Onze stad maakt al deel uit van de modelregio van de deelstaat Baden-Württemberg en met de voltooiing van deze locatie zal de stad ook de grootste waterstofproducent in de deelstaat zijn. We creëren zo een positieve dynamiek voor de commercialisering van het Aspen-land, waardoor bedrijven kunnen blijven produceren, terwijl ze hun uitstoot en hun impact op het klimaat beperken”.

In 2021 opende Lhyfe de eerste industriële site voor de productie van groene waterstof ter wereld in directe verbinding met een windpark in Frankrijk. In 2022 werd in de haven van de Franse stad Saint-Nazaire het eerste offshore proefplatform ter wereld voor de productie van groene waterstof ingehuldigd. Lhyfe is daarmee het eerste bedrijf ter wereld dat al is begonnen met de productie van waterstof op zee, op basis van een productiecapaciteit tot 400 kg/dag. Het bedrijf heeft in verschillende landen inmiddels meerdere projecten in portefeuille, met een totale opwekcapaciteit van 10,3 GW.

Lees ook: australie-afvalinzamelaar-remondis-presenteert-eerste-vuilniswagen-op-waterstof

De Nederlandse organisatie MissieH2 heeft donderdagmiddag een waterstofmedaille uitgereikt aan Pierre Devillers CEO Engie Nederland. Devillers wordt geëerd voor zijn enorme inzet voor versnelling van de energietransitie. Als voorloper heeft Engie inmiddels een van de twee terminals van de Maxima-centrale in Lelystad omgebouwd naar geschiktheid voor waterstof. Engie ontwikkelt in Eemshaven in Groningen een grote elektrolyser voor de productie van groene waterstof en het bedrijf is met tal van andere projecten koploper binnen de energietransitie. Pierre Devillers ontving de prijs uit handen van drievoudig olympisch zwemkampioen Ranomi Kromowidjojo.

Pierre Devillers’ loopbaan is een internationale Engie-loopbaan, die nadrukkelijk in het teken staat van energie en energietransitie. Het mag dan ook niet verbazen dat Pierre als Country Manager Engie Nederland tevens Vicepresident Group Transformation Office werd bij Engie Group. Waar menig “fossiel bedrijf” zich graag tooit met groene veren, durft Engie het aan de transitiekar vlot te trekken en met lef voorop te gaan in de transitiestrijd. Hierbij bewijst Pierre dat een succesvolle energietransitie alleen slaagt als ambitieuze woorden gepaard gaan met dito daden. De ambitieuze corporate claim ‘Zero Carbon Champion’ past daarmee zowel Pierre, Engie Nederland als ook Engie Group als een jas.

Het eremetaal werd gistermiddag uitgereikt in een bomvolle Martinikerk in de stad Groningen tijdens het internationale waterstofevent Wind meets Gas.

Lees ook: twee-fabrikanten-presenteren-bussen-op-waterstof-met-een-rijbereik-van-1000-km

Plannen voor de bouw van groene waterstoffabrieken volgen elkaar in hoog tempo op. Daarnaast sluit het ministerie van Economische Zaken & Klimaat de ene na de andere deal voor de toekomstige import van groene waterstof. Maar wie gaat die klimaatneutrale brandstof en grondstof straks gebruiken? Welke kansen biedt groene waterstof voor ondernemers om te verduurzamen? In een rondgang zoomen we in op de plannen van drie bedrijven. Welke ideeën en plannen hebben ze met groene waterstof? Welke dilemma’s spelen er en welke obstakels moeten nog overwonnen worden?

Lampen, korfbalmandjes, bakfietsbakken en pizzabezorgkoffers. Het zijn allemaal producten die bij Roto-Art in Tilburg worden gemaakt door middel van ‘rotatiegieten’. Dit leggen we even nader uit. Een holle matrijs wordt gevuld met kunststofpoeder, die in een oven ronddraait totdat het product in de juiste vorm gesmolten is. Na afkoeling buiten de oven is het grote voordeel van rotatiegieten zichtbaar: een product kan in één keer gegoten worden en er zijn dus geen naden zichtbaar. Zo rollen er ieder jaar tegen de 200.000 producten uit de fabriek van Roto-Art, waar 45 mensen werken.

Het productieproces heeft ook een nadeel, namelijk dat de elf ovens warm gestookt worden met aardgas. Cas Oerlemans, eigenaar en directeur van Roto-Art, vertelt dat hij jaarlijks ettelijke honderdduizenden kubieke meters gas nodig heeft. Nog wel, want hij is actief bezig om een duurzaam alternatief te ontwikkelen. Oerlemans heeft 1.600 zonnepanelen op het dak van zijn bedrijfspand liggen. “Als de zon lekker schijnt leveren die 4 tot 5 megawattuur per dag”, vertelt hij.

In theorie zou Roto-Art de ovens, die tot 250 tot 300 graden worden gestookt, ook elektrisch kunnen verwarmen. “Maar dan voldoet mijn huidige aansluiting van 700 kilowatt niet. De ovens moeten snel regelbaar zijn en dat vraagt om hele grote vermogens. Dan heb ik een aansluiting van 4 miljoen kilowatt nodig. Als ik het netwerkbedrijf om zo’n aansluiting vraag, dan ben ik over 5 of 10 jaar aan de beurt, dus dat schiet niet op.”

De chronische filevorming op het elektriciteitsnet, waardoor bedrijven nauwelijks nieuwe of grotere aansluiting kunnen krijgen, is volgens de netwerkbedrijven niet voor 2030 opgelost. Het klimaatdoel om in 2030 55 procent minder CO2 uit te stoten is wettelijk vastgelegd, maar er moet nog veel gebeuren om dat voor elkaar te krijgen. Veel bedrijven kunnen niet wachten totdat het elektriciteitsnet is uitgebreid, en kijken naar groene waterstof in plaats van elektriciteit als alternatief om te verduurzamen.

Oerlemans gebruikt de zonnestroom daarom op een andere manier: hij maakt er groene waterstof van. Roto-Art is nu in het bezit van een eigen elektrolyser, geleverd door het Nederlandse bedrijf Adsensys, met een vermogen van een kleine 20 kilowatt, die water met behulp van de eigen zonnestroom splitst in groene waterstof en zuurstof. Dat stelt het bedrijf in staat om bij één oven 20 procent waterstof bij te mengen.

Dat levert een bescheiden besparing op aardgas en dus CO2-uitstoot op. Investering: 200-duizend euro. “Dat is volgens geen enkele maatstaf rendabel”, zegt Oerlemans. “Als dat het criterium was, had ik er vorige week mee moeten stoppen. Maar ik ga ermee door, want ik wil met de toekomst bezig zijn.”

Nu is het nog behelpen, ook omdat Roto-Art zelf geen waterstof mag opslaan. “Als ik tegen de omgevingsdienst zeg dat ik mijn eigen waterstof maak én het wil opslaan, dan zien ze mij als producent, en dan gelden er strengere eisen.” Dus de zonnestroom die Roto-Art in het weekend opwekt, als de fabriek stilligt, gaat niet naar de productie van waterstof.
In de toekomst, die Oerlemans voor ogen heeft, worden al zijn ovens gevoed met 100 procent waterstof. Maar daarvoor heeft hij elektrolysecapaciteit nodig van meer dan 1 megawatt. Zulke schaalvergroting vereist dan wel een lagere prijs dan wat hij voor de eerste elektrolyser heeft betaald. “Over 3 à 4 jaar zijn de prijzen met 80 procent gedaald, zeggen ze nu. Dan wordt het interessant.”

Een alternatief is dat Roto-Art op termijn een aansluiting krijgt op het waterstofnetwerk dat Gasunie in Nederland gaat aanleggen. “Maar de grootverbruikers zullen eerst een aansluiting krijgen”, verwacht de ondernemer. “Misschien dat we hier op het bedrijventerrein de vraag naar waterstof kunnen bundelen, zodat we eerder aan de beurt komen”, filosofeert hij.

Wat Oerlemans zou helpen is meer duidelijkheid vanuit de overheid en advies over wat wel en niet is toegestaan. “Waar moet je precies aan voldoen als je waterstof wil opslaan? De regelgeving is onduidelijk. De omgevingsdienst weet ook niet hoe ze daar mee om moeten gaan. Die zeggen alleen ja of nee tegen een uiteindelijk voorstel. Ik zou graag aan de voorkant helderheid willen hebben.”

Tekst: Roy op 't veld  |   MissieH2 / Waterstof Magazine

Foto links: Het Nederlandse bedrijf Adsensys heeft het waterstofsysteem geleverd waarmee Roto-Art zelf waterstof produceert

De provincie Noord-Holland heeft er weer een nieuw waterstoftankstation bij. Op het bedrijventerrein De Boekelermeer in Alkmaar is het bestaande tankstation van NXT uitgebreid met een waterstoftankinstallatie. Daarmee is dit het tweede waterstoftankstation in de provincie boven het Noorzeekanaal. Eerder opende Avia Marees in de gemeente Kolhorn een klein waterstoftankstation.

De komende maanden wordt de nieuwe tankinstallatie uitvoerig met eigen voertuigen getest. Na de zomer staat de officiële opening op het programma. Vanaf dan kunnen alle waterstofvoertuigen, zowel vrachtwagens en bussen onder 350 bar als personenauto’s  onder 700 bar waterstof tanken.

De opening van het eerste waterstoftankstation is een belangrijke mijlpaal voor NXT Mobility, dat  onderdeel is van GP Groot, meldt directeur Erik Metselaar. “Hoewel er in Nederland op dit moment ruim 4.100 tankstations zijn, is het aantal plekken waar waterstof getankt kan worden nog zeer beperkt. De realisatie van deze waterstoflocatie is dan ook een belangrijke stap, niet alleen voor ons eigen NXT-concept, maar ook voor de hele regio. Ons doel is om op onze tankstations een verscheidenheid aan duurzame brandstoffen en energie aan te bieden. In die mix speelt waterstof een belangrijke rol.”

Uit recente cijfers van BOVAG (Tankstation in Cijfers 2023) blijkt dat er in Nederland slechts 15 waterstoflocaties operationeel zijn. Het doel van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat is om in 2025 minimaal 50 waterstoftankstations in Nederland te hebben. Vooral voor zwaar transport – waaronder voor trucks en bussen – is waterstof een interessante optie. Waterstofvoertuigen stoten geen luchtvervuilende emissies of broeikasgassen uit. Het enige restproduct is waterdamp. De actieradius van de trucks en bussen is bovendien aanzienlijk groter dan van batterij-elektrische alternatieven. En het tanken neemt niet meer dan een paar minuten in beslag, wat een aanzienlijke tijdsbesparing oplevert in vergelijking met het opladen van batterijen.

Bij NXT Energy Hub Alkmaar wordt op termijn in de regio geproduceerde waterstof verkocht. Daarvoor heeft NXT Mobility de handen ineengeslagen met HYGRO, dat in de Wieringermeer met behulp van een windturbine groene waterstof gaat produceren.

“Zolang er geen waterstoftankstations zijn, worden er geen waterstofvoertuigen verkocht”, zegt directeur Erik Metselaar. “En als er geen waterstofvoertuigen worden verkocht, worden er geen waterstoftankstations gebouwd. Daarom ontwikkelen wij ons eigen waterstofnetwerk. Zo geven we bedrijven de mogelijkheid om te starten met rijden op waterstof en stimuleren we de transitie naar duurzame mobiliteit.”

Op de tanklocatie zijn naast waterstof onder meer (bio-)LNG en het CO2-arme dieselalternatief Neste MY Renewable Diesel verkrijgbaar. Er komen binnenkort ook snelladers voor elektrische trucks, waarmee het aanbod verder wordt uitgebreid. Het waterstoftankstation is gevestigd op het adres Diamantweg 32, 1812 RC Alkmaar

Foto: de koel- en compressiecontainers worden op hun plek getakeld in Alkmaar

Lees ook: nieuwe-europese-afspraken-over-verduurzaming-luchtvaart-met-waterstof

De Franse producent van groene waterstof Lhyfe begint vandaag met de bouw van een nieuwe fabriek voor groene waterstof in zuidwest Frankrijk. In de plaats Bessières, 20 kilometer ten noorden van Toulouse, wordt een fabriek van 5 MW gebouwd. Via het naastgelegen distributieplein wordt waterstof per vrachtauto de regio ingebracht. De fabriek en het distributieplein komen op een terrein van 8000m2. De waterstofhub moet een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verduurzamen van de mobiliteit.

De nieuwe waterstoffabriek is een belangrijk onderdeel van het H2-Corridor-project van de Franse regio Occitanië, dat is gericht op het verduurzamen van het goederen- en personenvervoer. Occitanië stelt € 5,9 miljoen ter beschikking om de oprichting van de site te ondersteunen, waarvan € 4,1 miljoen als lening en € 1,89 miljoen in de vorm van subsidies. De locatie van Lhyfe Occitanië krijgt een capaciteit van twee ton groene en hernieuwbare waterstof per dag. Dit is gelijk aan een opwekkingscapaciteit van 5 MW. De productielocatie is modulair opschaalbaar.

De Occitanië H2 Corridor maakt deel uit van een groter Noord-Zuid-Europees waterstofproject, dat tot doel heeft het goederen- en personenvervoer op de as tussen de Middellandse Zee en de Noordzee koolstofarm te maken.

Het doel van de regio voor de Occitanië H2 Corridor is om tegen eind 2024 twee installaties voor de productie van hernieuwbare waterstof te hebben, goed voor een totale productie van zes ton per dag. Er moeten zeven waterstoftankstations gebouwd worden die tussen de 600 en 1 200 kg per dag kunnen leveren aan 40 vrachtwagens op waterstof, 62 koelopleggers/-units en 15 regionale streekbussen.  

Carole Delga, President, Region of Occitanië is blij met de start van de werkzaamheden: “Groene waterstof tot een van de energieën van de toekomst. Vandaag de dag is zware mobiliteit een van de grootste uitdagingen van de energietransitie. Daarom heeft het gewest het project Occitanië H2 Corridor opgestart, waarbij industrie en mobiliteit op Europees niveau worden geïntegreerd. Ik ben er trots op dat dit project hier in Occitanië wordt ontwikkeld en dat Lhyfe bijdraagt ​​aan decarbonisatie van onze streek.”

De nieuwe fabriek van Lhyfe in zuidwest Frankrijk moet eind 2023 operationeel zijn.

Lees ook: siemens-heeft-veel-vertrouwen-in-waterstoftreinen-maar-starten-is-moeilijk

Onder de nieuwe Toyota-baas Koji Sato gaat de Japanse autofabrikant Toyota zich steeds meer op batterij-elektrische auto's richten, maar ook waterstoftechnologie blijft een van de speerpunten. Sato wil op het gebied van waterstof vooral breed gaan samenwerken met partners die waterstof produceren, transporteren en verbruiken. De focus ligt op het uitbreiden van de waterstofinfrastructuur en het uitbreiden van industrieën die de brandstof gebruiken. "We willen ervoor zorgen dat waterstof een haalbare optie blijft", aldus Sato.

Koij Sato zal vanaf april de grootste autofabrikant ter wereld leiden. Hij wil de groep meer focussen op batterij-elektrische auto's, maar houdt met meerdere technologieën vast aan Toyota's eerdere strategie. Het bedrijf blijft op grote schaal inzetten op hybride auto's, vergezeld van een offensief met puur elektrische voertuigen en de uitbreiding van de waterstofactiviteiten.

Sato wilde niet in detail ingaan op de doelen met waterstof. "We hebben op dit moment geen specifiek zakelijk doel". Van de waterstofauto Toyota Mirai heeft het bedrijf tot nu toe 22.000 exemplaren verkocht.

Foto: Het Japanse Kumamoto Ziekenhuis en Toyota Motor Corporation hebben de afgelopen jaren succesvol een ambulance op waterstof ontwikkeld. De brandstofcel in het voertuig kan ook stroom leveren aan apparaten in de omgeving.

Lees ook: transporteur-samskip-koopt-eerste-twee-containerschepen-op-waterstof

De gemeenteraad in Den Haag heeft gisteravond (donderdagavond) een motie aangenomen waarin zij het college verzoekt waterstof opnieuw toe te laten bij het vervoer van doelgroepen. De afgelopen jaren werd daarvoor de grootste waterstofvloot van Nederland ingezet. In en rond de hofstad reden meer dan vijftig taxi’s op waterstof. Bij de nieuwe aanbesteding kwam het college met de mededeling dat waterstof niet emissievrij is, omdat er veelvuldig grijze waterstof gebruikt wordt. Batterij-elektrisch was volgens de toenmalige wethouder milieuvriendelijker.

Na hevige protesten en een lobby-campagne van het H2Platform, OR (Orange Gas), waterstofpompstationhouder Kerkhof en de Stichting Bevordering Waterstofinfrastructuur (i.o.) wordt er opnieuw naar de keuze gekeken. Gisteravond heeft de gemeenteraad van Den Haag een motie aangenomen waarin zij het college verzoekt waterstof wederom in de aanbesteding doelgroepenvervoer te overwegen.

De inzet van waterstof bij de CO2-vrije energievoorziening in Nederland is zeer actueel nu deze week is gebleken dat de stroomvoorziening in steeds groteren delen van het land tegen zijn grenzen aanloopt. Dit wordt mede veroorzaakt door de vele oplaadpalen voor elektrische voertuigen die veel stroom vragen. Grote tankstations langs de snelweg die in de toekomst de complete fossiele energiestroom willen vervangen door elektriciteit hebben straks een 25MW elektriciteitsaansluiting nodig.

Het Duits, Thais en Italiaanse waterstofbedrijf Enapter heeft gisteravond in Londen de Earthshot Prize gewonnen. De milieuprijs, een initiatief van ZKH Prins William en The Royal Foundation, heeft tot doel de wereldwijde zoektocht naar de meest inspirerende en innovatieve oplossingen voor de grootste milieu-uitdagingen te stimuleren. In totaal vijf projecten over de hele wereld vielen in de prijzen. Prins William en zijn vrouw Catherine waren aanwezig, net als tal van beroemdheden als voetballer Mo Salah van Liverpool, actrice Emma Thompson en David Oyelowo. Er waren optredens van Coldplay, Yemi Alade, Shawn Mendes en Ed Sheeran. De ceremonie vond plaats in het Alexandra Palace. Enapter ging naar huis met 1,2 miljoen Euro.

Enapter Mede-oprichter Vaitea Cowan (foto rechts) was bij het bekendmaken van de shortlist, medio september, al zeer verrast. "We zijn dolgelukkig om erkend te worden door de EarthShot-prijs. De steun die we krijgen bij het opschalen van de productie van onze AEM-elektrolysers voor groene waterstof zal ons in staat stellen een nog grotere rol te spelen in het groene proces. Onze missie  is om groene waterstof voor iedereen betaalbaar en toegankelijk te maken door de kosten van AEM-waterelektrolyse te verlagen zodat waterstof kan concurreren met fossiele brandstoffen.”

“Onze elektrolysers zijn compacte modules die probleemloos geschakeld kunnen worden om op elke schaal groene waterstof te produceren. Ze zijn eenvoudig te installeren en, belangrijker nog, ze zijn gestandaardiseerd. Deze standaardisatie maakt ze perfect geschikt voor massaproductie, wat schaalvoordelen zal creëren om de kosten van elektrolysers enorm te verlagen en zijn daarmee toegankelijk voor iedere investeerder.”

Enapter bouwt momenteel een campus bij de Duitse stad Münster waar over twee jaar 10-duizend compacte elektrolysers per maand kunnen worden geproduceerd, schreef Waterstof Magazine eerder.

Deze week is HyDelta, een Nederlands onderzoeksprogramma gericht op het veilig inpassen van waterstof in de bestaande infrastructuur voor gastransport en distributie, officieel van start gegaan. De verschillende partners willen barrières voor innovatieve waterstofprojecten wegnemen. Het project loopt tot januari 2022 met een eventuele uitloop naar april. Innovaties die het dichtst bij markintroductie zijn worden als eerste aangepakt.

Veel partijen lopen bij de ontwikkeling in praktijk aan tegen obstakels op het terrein van vergunningen, infrastructuur of veiligheidsvoorschriften. Hierdoor komen innovatieve projecten niet van de grond of er treedt vertraging op. Het HyDelta-programma wil deze obstakels inventariseren en bezwaren wegnemen door vraagstukken te onderzoeken. De verschillende partijen binnen HyDelta richten zich op de financiering, het onderzoek en de uitvoering. De financiering wordt geregeld door de Gasunie, Netbeheer NL en TKI Nieuw Gas. Voor onderzoek en uitvoering zijn DNV GL, Kiwa, TNO en de New Energy Coalition aangesloten. Deze laatste partij zal ook als coördinator optreden.

Geselecteerde onderwerpen zijn: technische aanpassingen in het aardgasnetwerk, veiligheid bij gebruik, metering van waterstof, geur en zichtbaarheid, standaardisering/normering, ontwikkelen van educatietrajecten, de werking van bijmengverplichtingen en de economie van de waterstofwaardeketen. Voor al deze onderwerpen wordt zoveel mogelijk aangesloten bij, of voortgeborduurd op, lopende en geplande internationale onderzoeken en initiatieven.

‘Dit programma is de wegbereider naar de daadwerkelijke toepassing van groene waterstof in de praktijk. Deze stap is noodzakelijk en dringend, om de vele innovaties die zich nu ontwikkelen, te kunnen versnellen en verder te brengen,’ aldus Jörg Gigler van TKI Nieuw Gas, onderdeel van de Topsector Energie.

Ondanks de vele initiatieven bevindt de ontwikkeling van een waterstofeconomie zich nog in een beginfase. Zo staan nog talloze vragen open, variërend van technische vragen rond de productie en de inpasbaarheid van waterstof in het transport- en opslagsysteem, tot vragen rond de economische en juridische aspecten ervan. HyDelta wil deze vraagstukken oplossen.

In Brussel hebben politieke leiders en hoge ambtenaren uit Portugal en Nederland verder gesproken over de realisatie van een enorme waterstoffabriek in Sines. Nabij deze Portugese havenplaats moeten grote zonnevelden komen met miljoenen zonnepanelen voor de productie van groene waterstof. Onder andere de Nederlandse Waterstofgezant Noé van Hulst en Bart Biebuyck, executive director van Fuel Cells and Hydrogen joint undertaking, zitten aan de overlegtafel. ‘We doen echter geen mededelingen over welke bedrijven bij dit initiatief betrokken zijn, dat laten we aan de bedrijven zelf over,’ meldt Van Hulst aan Waterstof Magazine

‘Het doel van de gesprekken in Brussel was om te praten over de vervolgstappen en de wijze waarop dit plan zou kunnen passen binnen de regels van de Europese Unie. Maar het is op dit moment te vroeg om daarover meer te zeggen,' aldus Van Hulst, die daar nog wel aan toevoegt dat een groep bedrijven in Portugal en Nederland al geruime tijd samengewerkt aan het creëren van een waardeketen en handelsroute. De beide regeringen hebben het initiatief verwelkomd.

‘Nederland beschouwt groene waterstof als een noodzakelijke aanvulling op elektrificatie en energie-efficiëntie met het oog op het bereiken van de afgesproken klimaatdoelen voor 2050,’ zegt van Hulst. ‘Onze berekeningen tonen echter aan dat we enorme hoeveelheden waterstof nodig hebben om te verduurzamen. En dan hebben we het over hoeveelheden die onze eigen binnenlandse productiecapaciteit de komende 10 jaar zullen overtreffen, vandaar onze belangstelling voor import,’ laat Van Hulst aan onze redactie weten. De Portugese Minister van Milieu João Matos Fernandes zegt in de media in Portugal dat het plan voor de waterstoffabriek in Sines in april zal worden ingediend. Hij garandeert dat het Portugese bedrijven het project zullen ontwerpen en bouwen.

Na afloop van de gesprekken in Brussel plaatste de Portugese staatssecretaris van Energie João Galamba de bovenstaande foto op social media. Hij staat voor de banier, met rechts naast hem Noé van Hulst en links Bart Biebuyck.

Onder grote belangstelling is woensdagmorgen in Stad aan ’t Haringvliet de eerste waterstofwoning van Nederland officieel geopend. Het hart van het waterstofsysteem is een Solenco Powerbox met een Italiaans design die is opgesteld in de garage. In de Powerbox zit een brandstofcel gecombineerd met een elektrolyser. Deze wordt gebruikt om van stroom -uit de 30 zonnepanelen op het dak- waterstof te maken en op een later tijdstip van dit waterstof weer stroom. De waterstofopslag bevindt zich in de tuin. In een grijze metalen kast ligt in 24 cilinders onder 30 bar maximaal 1200 liter waterstof opgeslagen. Waterstof Magazine was ter plaatse. Meer informatie over dit innovatieve project vindt u hier.